Biên niên sử trường La San Ban Mê Thuột
(sao y bản chánh theo những báo cáo)
Niên khóa 1959 – 1960
Đức cha Seitz, giám mục địa phận KonTum đã từ lâu xin với dòng La San gởi các sh đến lo trường của ngài tại Ban Mê Thuột[1]. Vì tình trạng nhân sự còn thiếu thốn nên sh giám tỉnh đầu tiên người Việt Nam, sh Cyprien Thiên, đành khất lần.
Tuy nhiên vào năm 1959, cha xứ[2]
rất năng động của nhà thờ Thánh Tâm Ban Mê Thuột, ngoài tài ăn nói có
duyên, cha nại đến nhiều lý do quan trọng, trong đó có lý do về ảnh
hưởng bành trướng mạnh mẽ của a/e Tin Lành, cuối cùng đã thành công thúc
đẩy a/e La San đi đến quyết định lập cư trên vùng cao nguyên này. Ngày
20/07/1959, 04 sh La San được gởi lên BMT. Cộng đoàn mới này tạm trú
trong một nhà xứ cũ. Công tác sửa chữa trường lớp và nhà ở được tiến
hành ngay. Ngày 10/08/59, các lớp học đã sẵn sàng đón tiếp các học sinh
đầu tiên của trường. Ngay ngày tựu trường, 386 trẻ gồm Việt[3],
Thượng (Rhadé), có đạo Chúa hay không, đã trình diện và được chia ra
làm 9 lớp, từ lớp mẫu giáo (12è) đến lớp đệ ngũ (5è). 08 thầy hợp tác
với 04 sư huynh để điều hành trường và bảo đảm công tác giảng dạy. Vài
tháng sau, sĩ số học sinh lên đến 431 em.
Nhà trường nằm ngay trung tâm thị xã (ngay phía sau nhà thờ chánh tòa hiện nay)
nhưng diện tích lại khá nhỏ nên các sh đã cố công vận động với chính
quyền sở tại và tìm ra được một sở đất rộng 69ha33 cách trung tâm thành
phố khoảng 3 cây số, để xây dựng ngôi trường tương lai. Tổng thống[4] Ngô Đình Diệm quan tâm đặc biệt đến dự án và tận tâm hỗ trợ. Với lại việc mở thêm trung tâm văn hóa này cũng nằm trong dự định[5]
của tổng thống là quyết tâm biến BMT thành thủ phủ của vùng cao nguyên
phía Tây này : “Ai làm chủ BMT sẽ làm chủ Tây Nguyên”. Thế nên chính
quyền dân sự và quân sự được lệnh giúp giải tỏa nhanh khu đất rất còn
thưa thớt cư dân này. Theo lệnh của ngài, kiến trúc sư Ngô Viết Thụ,
quán quân giải[6]
kiến trúc La Mã, đã đến ngay để nghiên cứu hiện trường và lập dự án xây
dựng một ngôi trường trung học đồ sộ với thời giá ước lượng khoảng 20
triệu đồng, một con số khủng khiếp !
Cũng nên thêm chi tiết là trường La san BMT đang hoạt động
trong tình trạng rất đặc biệt : phần lớn lúc đầu học sinh đang theo học
được hưởng chế độ miễn phí hoàn toàn, thế nên việc thu học phí hạn chế
chỉ vừa đủ cho phép cộng đoàn các sh tạm sống qua ngày !
Năm 1960
Từ ngày thành lập, trường La San Ban Mê Thuột “chỉ” biết đến
một sự phát triển liên tục. Sĩ số học sinh là một thí dụ điển hình : 386
vào tháng bảy năm 1959, 630 vào tháng chạp năm 1960. Con số này sẽ đạt
đến một ngàn vào niên khóa tới (1961) với việc mở thêm 5 hay 6 lớp theo
dự tính. Số lớp đang hoạt động hiện nay (1960) là 12 so với 8 lớp lúc
thành lập (1959).
Nhờ lòng hảo tâm của các ân nhân ban giám hiệu trường có thể
tiến hành sửa chữa, làm mới và nới rộng các phòng ốc cũ kỹ và nay trường
hiện ra dưới một dáng vẻ khá diễm lệ[7]
(!) và dễ mến. Theo ý kiến của các nhân vật “cao cấp nhất” về dân sự
lẫn quân đội tại tỉnh (nhà!), đây là trường thứ nhất và là mẫu của các
trường trong tỉnh, xét về mặt sạch sẽ và tổ chức lẫn về mặt giảng dạy và
giáo dục.
Ngay từ bây giờ, chưa chi chỗ học dành cho trẻ đã quá thiếu thế
nên nhà trường đã cho tiến hành việc xây dựng thêm 5 phòng học mới và
hy vọng sẽ sẵn sàng kịp cho niên khóa tới.
Nhờ sự tháo vát của ban giám hiệu trẻ, và ảnh hưởng thuận lợi
của các cựu học sinh La San đã từng tiếp nhận tích cực nền giáo dục tốt
của các sh, nên chính quyền địa phương tin cậy giao cho trường một khu
đất rộng 69ha33 để xây dựng một trường mới nằm ở ngoài ô của thành phố
nhưng trong tương lai sẽ là khu văn hóa nội ô của thủ phủ Tây Nguyên là
Ban Mê Thuột. Bằng một nghị định thư ngày 05/12/1960, tổng thống Việt
Nam Cộng Hòa, ngài Ngô Đình Diệm, đã đồng ý nhượng lại cho dòng La San
mướn trong vòng 99 năm với giá tiền tượng trưng là 1$00. Ngoài ra cơ
quan công quyền cũng điều một xe ủi[8]
đất đến giúp san lấp khu đất trên. Một con đường nhựa nội bộ dẫn từ
quốc lộ 14 đến khu nhà trường dài khoảng 0,4 km cũng sẽ được sở công
chánh Cao Nguyên lên kế hoạch thực hiện. Một ngôi trường trung học đồ sộ
tân tiến nhất cũng sẽ được kiến trúc sư lừng danh, ông Ngô Viết Thụ,
nghiên cứu, đưa lên bản vẽ và sẽ được chính quyền ở cấp cao nhất ký
duyệt. Ban giám đốc trường La San đặt hết lòng tin cậy vào Chúa Quan
Phòng trong việc tiến hành chương trình qui mô này để danh Thiên Chúa
“cả sáng” và vì “phần rỗi linh hồn” của các học sinh tương lai không
phân biệt nguồn gốc, Thượng[9] hay Kinh.
Năm 1961
Sau việc sh phó huynh trưởng Félix rời Ban Mê Thuột vào ngày 27/12, trường La San còn mất thêm sh hiệu trưởng Gabriel được thuyên chuyển về La San Thủ Đức ngày 07/01. Người tạm quyền kế nhiệm là sư huynh Emmanuel, một sư huynh đích thực La san, rất thông cảm và dễ mến, đã mang lại cho trường nhiều an ủi.
Chúa nhật 26/02 : nhà trường mừng kính trọng thể lần đầu tiên lễ thánh Gio-an Bao-ti-xi-ta La San, quan thầy các nhà giáo dục Ki-tô. Với các phương tiện hạn chế của trường, chi phí tối thiểu và sự cộng tác chân thành của tất cả các sh, giáo viên và học sinh, trường đã thực hiện thành công một vài tiết mục rất mới lạ cho khán giả là phụ huynh học sinh và nhân sĩ , chính quyền trong tỉnh. Chương trình bao gồm :
Một thánh lễ ngoài trời do cha tuyên úy Louison cử hành theo ý nguyện của các hs, phụ huynh của chúng, các thầy của chúng và tất cả các ân nhân của trường.
Một lễ hội thao : thể dục đồng diễn của 400 hs, biểu diễn nhảy ngựa gỗ do nhóm vận động viên trẻ của trường, thể dục xếp hàng chữ “cám ơn” do đoàn Tùng Tâm thể hiện, và cuối cùng, để kết thúc là cuộc thao diễn theo tiếng quân nhạc của tất cả các học sinh từ lớp ba đến lớp đệ tứ[10]. Cuộc hội thao này được vị đại diện chính phủ tại Cao Nguyên và chuẩn tướng chỉ huy trưởng quân đoàn II và vùng 4 quân sự[11] chủ tọa.
Cuộc phát thưởng cuối năm nay dành cho hs diễn ra trong vòng thân mật, không kèn không trống.
Từ hai tháng nay, một chiếc xe ủi đất của Dinh Điền đã giúp nhà trường san lấp mặt bằng khu đất để chuẩn bị cho việc xây cất trường mới. Chuẩn tướng quân đoàn cũng cho nhà trường mượn một xe Jeep để đi lui tới trông chừng việc san lấp và chuẩn bị tập trung vật tư xây dựng.
Sau kỳ cấm phòng năm tại Đà Lạt, trường La san lại được dịp vui mừng đón tân hiệu trưởng là sh Gabriel (?)
01/03. Lễ kính chân phước Bá Ninh. Trường hân hoan dẫn khoản g 50 em hs của trường đến bên bàn thánh để cho các em được vui sướng rước Mình Máu Thánh Chúa lần đầu.
25/03. Năm nay nhà trường tổ chức lễ mùng thánh Gio-an La San, bổn mạng các nhà giáo dục tại sân vận động của thị xã dưới sự chủ toạ của vị đại diện chính phủ cao nguyên trung phần. Tất cả các nhân sĩ tai mắt trong thị xã BMT và phụ huynh học sinh đều có mặt trên sân. Rất nhiều trường trong tỉnh cũng đến tham dự. Đầu chương trình tôn giáo là Thánh lễ ngoài trời do cha xứ nhà thờ chính Thánh Tâm chủ sự, với ca đoàn mà thành viên là học sinh trường đảm trách với chất lượng cao và với sự phụ họa của đoàn quân nhạc (trình diễn nhạc đạo) rất được đám đông theo dõi và tán thưởng. Sau lời phát biểu của sh hiệu trưởng về ý nghĩa của cuộc lễ hội, là cuộc diễn hành của các trường bạn đại diện. Phần diễn hành đều bước của học sinh bản trường trong bộ đồng phục xanh trắng mới tinh “buộc” khán giả phải nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng. Các tiết mục phụ như tạo hình kim tự tháp, thể dục đồng diễn, trình diễn đội quân Tô Cách Lan, được các học sinh trường thể hiện xuất sắc và đầy tự tin. Nhất là đội hình theo kiểu Tô Cách Lan do các học sinh lớn của trường đảm trách đồng diễn đều đặn, nghiêm túc, trong trang phục tương tợ hạ sĩ quan, đã gieo vào lòng khán giả sự khâm phục về kỷ luật cao độ của học sinh La San. Một chuyên gia quay phim từ đô thành Sài Gòn chủ tâm đến để thu hình màu tất cả các giai đoạn của buổi lễ và giao lại cho trường để lưu niệm ngày khó quên này.
Tháng 06. Với kỳ tựu trường của niên khóa 1962-63, thành viên tu sĩ của cộng đoàn La San BMT được đổi mới phân nữa. Các sh Salomon Hộ, François Sắc và Léon Dzũng thay thế các sh Étienne (le jeune nhưng già !), Firmin, và Đạt Thanh. Sĩ số học sinh tăng lên đến 840 em, một con số kỷ lục từ trước tới nay, trong đó, tiểu học là 520 và trung học là 320. Tất cả các phòng ốc rảnh rỗi đều được trưng dụng và biến thành lớp học, ngay cả phòng họp của hiệp hội Hùng Tâm. Ngay tại nhà chơi có mái che, hai lớp học được nhanh chóng dựng lên vào giờ chót để mở thêm lớp đệ ngũ B và lớp ba B. Nhờ sự giúp đỡ của một cựu học sinh quảng đại, một khung nhà tiền chế bằng gỗ sao được cho trường mượn sử dụng để làm nhà chơi mới. Cũng nên lưu ý là một xưởng thủ công nghiệp sản xuất đồ dùng bằng mây tre cũng được mở ra tại trường để tạo nguồn lợi cho các học sinh vùng cao.
Tháng bảy. Sau những cuộc vận động kiên nhẫn trên phủ tổng thống để tạo vốn cần thiết cho việc xây dựng ngôi trường được “kiến trúc sư chính hiệu” vẽ kiểu, cuối cùng rồi a/e La San cũng ký được bản giao kèo vay mười triệu đồng (10 000 000$),và phải trả trong 5 năm với tiền lời là 3% mỗi năm. Lễ đặt viên đá đầu tiên được chính kiến trúc sư Ngô Viết Thụ chủ tọa vào ngày 20/08/62 và công việc san lấp khu vực nơi xây dựng trường được tiến hành ngày 01/09 với sự giúp đỡ của “xe máy” của sở công chánh và của công binh. Trong thời gian này, 04 giếng sâu 50m - mà ba trong số này có gắn máy bơm và một có quạt gió để bơm nước - được sở nông nghiệp cho đào và với nghĩa cử thân ái, đặt dưới quyền sử dụng của ngôi trường tương lai. Nhờ vậy vấn đề đau đầu nhất về nước nôi, tại một vị trí có cao độ là 500m đã nhanh chóng được giải quyết ổn thỏa và tốt đẹp hơn mơ ước là đàng khác. Công cuộc đào móng được tiến hành đầu tháng 10 và vào ngày 31/12, việc xây cất đã đạt tới cao trình là lầu 1 (gần 10m). Mọi thành viên của trường La San tại thị xã BMT đều hy vọng tràn trề là vào tháng 8 năm 1963, họ sẽ được vui mừng tham dự lễ khai giảng của ngôi trường mới tuyệt đẹp của họ vươn mình trong nắng mai, ngạo nghễ trên đồi cao gió lộng !
Tháng 10. Cuộc diễn binh của lực lượng quân sự vào dịp lễ quốc khánh không được tổ chức như những năm trước. Thay vào đó, để lấp vào chỗ trống, người ta cho mời tất cả các trường trong thị xã tham dự. Theo đánh giá của mọi người trong thị xã, học sinh trường La san chiếm vị trí hàng đầu trong cuộc diễn hành vì số hs tham gia đông nhất (400), y phục gọn gàng và đẹp nhất và nhất là đều bước nhất ! Buổi chiều, niềm kiêu hãnh lại đến với hs trường La san khi chúng hân hạnh được mời thực hiện màn đồng diễn thể dục tại sân vận động của thị xã.
Tháng chạp : 08/12. Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm được trường La San hân hoan cử hành một cách đặc biệt. Buổi sáng, thánh lễ cho cả trường và có nghi thức rước lễ lần đầu cho khoảng 60 em hs. Sau đó, các em này được tặng một buổi diểm tâm tại trường với sự chứng kiến của phụ huynh chúng. Buổi tối, lúc 20g00, sân trường được thắp sáng rực để đón tiếp đoàn kiệu Đức Mẹ Lộ Đức được diễn ra trong sân trường. Trước ngày hôm ấy, mỗi lớp đều ra sức trang hoàng đoạn đường với những chiếc đèn lồng xinh xắn mà đoàn kiệu sẽ đi qua và đã được phân chia trước cho lớp đảm trách. 15 mầu nhiệm của chuỗi Mân Côi được dùng làm chủ đề cho 15 bức tranh hộp bằng giấy kiếng bóng màu tuyệt đẹp, đặt ở 15 vị trí nơi mà đoàn kiệu sẽ dừng lại để suy gẫm vài phút, đọc 3 kinh Kính mừng và hát một khúc ca tôn vinh Đức Mẹ.
Lễ Giáng Sinh : 25/12 . Nhờ sự hiện diện của các cha dòng Thiên An Biển Đức đã đến lập một tu viện tại BMT nên các sh, hs La San và các tín hữu vùng lân cận đã có được thánh lễ nữa đêm trên sân trường. Tuy số người tham dự không đông nhưng bầu khí rất ấm cúng, sốt sắng và nghiêm trang. Bàn thờ, máng cỏ theo kiểu dáng đơn sơ nhưng trang trí rất mỹ thuật và do sh Vân Xuyên thực hiện. Các bức tranh bằng giấy kiến màu với họa tiết đa dạng theo chủ đề Giáng Sinh đã là niềm hãnh diện cho tác giả của chúng là sh Hermel. Về phần đoàn Nghĩa sĩ, vì Giáng Sinh là lễ bổn mạng của đoàn, nên việc mừng lễ kỹ lưỡng hơn qua việc tổ chức một buổi canh thức vừa độc đáo lại vừa mang “tính dân tộc” : Mỗi đội, trước khi tham dự thánh lễ, rút lui về láng trại của mình không phải để thảo luận nhằm học tập hay suy nghĩ và nguyện gẫm về mầu nhiệm Ngôi Hai giáng trần nhưng là để … giữ ấm và tránh cái lạnh buốt da ngoài trời … !
Thi cử : cuối niên khóa 1962-63, trường vui mừng được tin 17/20 thí sinh của trường đã được chấm đậu bằng trung học đệ nhất cấp. Với tỉ lệ 85% trường La San BMT là trường có số học sinh đậu cao nhất của trung tâm thi cử toàn vùng cao nguyên.
Một bước đổi mới táo bạo ! Rất nhiều phụ huynh có “quí tử” đang theo học tại ban tiểu học La San đã trình bày mong muốn các “tiểu ái nữ” của họ cũng được nhận vào cùng với anh em chúng. Trong ý muốn phục vụ nhu cầu chính đáng và đồng thời cũng muốn “thêm dân” cho các lớp học của ban tiểu học, sh giám tỉnh Bernard Bường đã lấy sáng kiến chấp thuận cho phép thâu nhận các bé gái từ lớp mẫu giáo cho đến lớp ba của ban tiểu học. Cùng lúc, để đối phó với tình hình khó khăn thiếu giáo viên nam do lệnh động viên[12], sh cũng đồng ý cho trường được phép chiêu mộ nữ giáo viên để phụ trách các lớp thuộc cấp tiểu học. Đức cha Seitz vừa nghe phong thanh các tin trên liền sử dụng quyền tài phán trong giáo phận của ngài và yêu cầu trường La San đình hoãn ngay việc áp dụng các phép nói trên.
Cuộc viếng thăm của vị lãnh đạo tối cao. Cuối tháng chín, tổng thống Ngô Đình Diêm đã đích thân đến viếng thăm công trường xây dựng của ngôi trường mới trên “đồi La San”. Ngài quan tâm đặc biệt đến dự án xây dựng này – có thể nói một phần là do sáng kiến và hỗ trợ của ngài – ân cần hỏi han cặn kẽ về những thuận lợi và khó khăn mà ban giám hiệu trường gặp phải khi tiến hành xây dựng theo đề án mà chính ngài đã tự tay phê duyệt ! Tổng thống còn xem xét tỉ mỉ mô hình trường và “tới tấp” khuyến khích cũng như cho chỉ thị trong việc tiếp tục đẩy mạnh tiến độ thi công.
Ngày 01/11/1963 : những dao động và kinh hoàng lúc ban đầu nhanh chóng được vượt qua : cuộc cách mạng không gây ảnh hưởng quá đáng trên các sh và hs La San. Tuy nhiên trường La San BMT đều nhất trí thấy rằng, chỉ trên phương diện nhân bản và tình nghĩa con người, thì vị tổng thống quá cố quả là “một cựu học sinh La San tốt”, sống ra người, là một công dân gương mẫu … và là một ân nhân xuất sắc và đích thực của trường.
Lễ Giáng sinh năm nay được cử hành với nhiều hân hoan và rầm rộ bên ngoài. Nhà trường đã đóng góp vào lễ hội của giáo xứ bằng đoàn kiệu tượng Chúa Hài Nhi với đoàn học sinh hộ tống 300 em, tay cầm những bó đuốc sáng và được trang trí đầy màu sắc.
Công trình xây dựng trường mới : Ngày 31/12/1963, hai cánh nằm hai bên khu nhà chính hầu như đã gần xong và có thể ở được. Tầng trệt của khu nhà trung tâm có chiều cao đặc biệt (8m), có cấu trúc của một hội trường-nhà hát với sân khấu rộng lớn và tầng hầm với phòng hóa trang, đạo cụ … vừa là sân chơi có mái che cho hs trong những ngày mưa bảo. Về nhà nguyện, theo bản vẽ thì nhà nguyện nằm bên trên hội trường-nhà hát, cách mặt đất 8m với chiều cao là 15m, rộng 16m. Để xây dựng được, đội thi công phải tập trung thật nhiều kỹ thuật phức tạp với nhiều rủi ro đa dạng … và nhất là nhiều phí tổn. Việc thực hiện đòi hỏi thêm nhiều thì giờ và tài chánh. Chắc chắn khi khai giảng niên học mới, một số phòng ốc của ngôi trường đồ sộ này cần phải được tiếp tục xây dựng … tuy nhiên về cơ bản, trường dễ dàng hoạt động tốt với những phòng ốc đã được hoàn thành.
Cộng đoàn La San BMT gồm 7 thành viên vào đầu năm 1964, nhưng sau kỳ tĩnh tâm năm vào tháng năm, số này sụt giảm còn 6. Đó là các sh :
Colomban Lộc, tân hiệu trưởng.
Joachim Thuần, giám học trường tiểu học Tê-rê-xa[13]
Arsène Phan, giáo sư đứng lớp.
Emilien Khương, giáo sư đứng lớp.
(hiệu trưởng Bénilde đã rời dòng vào đầu tháng 10/64 !)
Ban giảng huấn đời.
Để cộng tác với 6 sh lo cho 2 trường tiểu học Tê-rê-xa và La San Đồi (BMT) gồm 9 lớp trung học đệ nhất cấp và 16 lớp tiểu học, ban giám đốc nhà trường có mời 26 nam giáo viên với hành trang đủ về kiến thức nhưng về phương pháp sư phạm thì cần bàn lại. Tuy nhiên phải nói là họ đầy nhiệt tâm và có đạo đức. Phần lớn họ đều là Công giáo và cũng tham gia dạy giáo lý cho hs mình.
Sĩ số học sinh.
Tổng số hs của trường đã từ con số 900 vọt lên thành 1150. Sở dĩ con số này tăng mạnh có thể là nhờ những kết quả khả quan về học tập và thi cử và cũng vì trường trên đồi (La San) mở thêm ban tiểu học : 30 hs tiểu học quanh vùng đến ghi danh vào ngày tựu trường của niên khóa 64-65 có, nhưng con số ấy lên đến 200 một thời gian ngắn sau đó. Cách chung, học sinh có tinh thần tốt và rất hãnh diện mang danh La San. Chúng dễ dạy tuy tánh tình có phần mộc mạc vì phần đông thuộc thành phần gia đình di cư và làm nông hay có cha là quân nhân … Chúng cũng hơi thụ động, thế nên các thầy có bổn phận phải thay đổi não trạng chúng thành tích cực hơn và giúp chúng kiến tạo lòng yêu thích học tập.
Học tập.
Chương trình học tập của Bộ giáo dục đề ra với sự tăng cường về Pháp văn. Kiểm tra học tập thường xuyên : thi mỗi tháng và thi tam cá nguyệt với bản điểm phải có cha mẹ ký duyệt. Kỳ thi chánh thức :
Bằng Tiểu học : 65/80 được chấm đậu.
Bằng Trung học đệ nhất cấp : 41/42 được chấm đậu (98%).
Những sự kiện đáng chú ý.
Chuyển về trường mới : ngày tựu trường của niên khóa 64-65 được ấn định vào ngày 03/07/1964. Phân ban trung học được di chuyển về trường mới (tạm xong một phần) nằm trên đồi cách thị xã khoảng 3 km , trên đường về Sài Gòn. Cơ sở cũ sẽ được giao lại cho đức giám mục giáo phận để ngài trao cho các Nữ Tử Bác Ái Vinh Sơn sử dụng.
28/09/64 : Sh Tổng phụ quyền Lawrence O’Toole đã đến thăm BMT để động viên mọi thành viên La San đang miệt mài thi hành sứ vụ và sau khi thăm hỏi cặn kẽ các sh, ngài có lời cố vấn khôn ngoan để trường hoạt động tốt giữa giới trẻ kinh thượng.
Trường cũng tiếp đón ông phụ tá quản trị của vị tướng chỉ huy vùng II chiến thuật, các ông chánh và phó tỉnh trưởng Đắc Lắc … Mọi quan khách đều tỏ ra hài lòng về công tác giáo dục có chất lượng mà trường La San đang thực hiện trên đồi này.
Vun trồng ơn gọi : Câu lạc bộ Bá Ninh được hình thành. Một nhóm hạn chế gồm những thiếu niên đang theo học các lớp đệ thất, đệ lục, đệ ngũ được tuyển chọn để tạo nên nòng cốt cho câu lạc bộ. Đoàn Thanh Sinh Công (JEC) và vài nhóm Công giáo cũng cố tạo nên bầu khí thuận lợi cho các ơn gọi được phát triển.
Mối liên hệ : rất tốt đẹp với các chính quyền đạo đời và với cơ quan giáo dục !
Bàn ghế & học cụ : Tất cả học cụ và bàn ghế từ cơ sở cũ được chuyển về trường mới nhờ sự lao động hăng say và tận tình của thầy trò La San. Tuy nhiên về lâu dài, chúng cần phải được nhanh chóng thay thế để đảm bảo an toàn và mỹ thuật ! Cũng cần nói thêm là ban giám hiệu đã cho đóng xong tại ngôi trường mới 100 giường và 100 bàn viết bằng gỗ sao đẹp, rộng rãi và chắc chắn cho các nội trú tương lai.
Tình hình tài chánh. Xét về mặt công tác xây dựng cần hoàn thành, cho dù nếu không có thất thoát đây đó, quỹ nhà trường cũng không thể cáng đáng nổi. Phần nữa, lương bổng cho các thầy dạy bên đời cũng chiếm một phần quan trọng trong chi tiêu của trường.
Ban giáo viên bên đời : Phần đông 27 giáo viên giáo sư tiếp tục công tác trong niên khóa mới. Họ làm quen dần với phương pháp dạy học La San và là những cộng tác viên quí giá của các sh trong hai trường, trên đồi và tại thị xã BMT. Một số lớn làm chủ nhiệm lớp và kiêm luôn giáo lý viên cho lớp mình ! Chưa chi lệnh tổng động viên đã đe dọa tước đi một số các thầy giáo giỏi này.
Sĩ số học sinh : số học sinh La San BMT, của trường trên đồi và ngoài thị xã (Lam Sơn), tổng cộng là 1415 em. Năm trước tổng số là 1 115, như vậy tăng được 300 em. Cách chung, “Tinh thần” chúng rất cao. Chúng rất hãnh diện , có khi quá mức là đàng khác ! Dù sống trong khung cảnh còn hơi hoang sơ và phần đông thuộc gia đình làm ăn chân chất hay di cư nên các học sinh có vẻ thô thiển tuy nhiên đạo dức, chăm chỉ, và dễ uốn nắn. Kỹ luật dễ dàng được đa số học sinh tuân thủ.
Việc học : công tác thi đua học tập được phát động mạnh. Việc giảng dạy có vẻ hữu hiệu do biết quan tâm đến chuyện mỗi cá nhân học sinh phải chuyên cần học tập. Công tác kiểm tra bài vở được thực hiện đều đặn. Kết quả các kỳ thi chính thức :
Thi tiểu học : 88/98 được chấm đậu
Thi trung học đệ nhất cấp : 39/49
Năm nay (65-66) trường chuẩn bị cho học sinh dự thi tú tài 1 (việt Nam)
Vài sự kiện lớn :
Trường hân hạnh đón chào cuộc viếng thăm của đức cha Seitz, giám mục giáo phận Kontum-Pleiku-Ban Mê Thuột. Ngài hài lòng về học sinh và về trường sở.
Ngày 16/12/1965, trong chuyến viếng thăm ngắn ngủi BMT, (bức tượng) Đức Mẹ Fatima đã âu yếm dừng lại tại cổng trường (bên quốc lộ 14). Toàn trường trong bộ đồng phục của những ngày lễ lớn kính cẩn đứng dàn chào tại đấy và để dâng lên Mẹ một lời kinh sốt sắng cầu nguyện hòa bình cho đất nước đang bị chiến tranh tàn phá và cho công cuộc truyền giáo thu được nhiều kết quả.
Vun trồng ơn gọi : “Câu lạc bộ Bá Ninh” được củng cố. Khoảng mươi em được chọn trong số những học sinh ưu tú của trường để gởi đi đệ tử viện hay chuẩn viện Nha Trang.
Liên hệ với giới thẩm quyền : nói chung, mối liên hệ với chánh quyền đời, đạo, giáo dục và quân đội đều tốt. Khắp nơi, nhà trường được các giới thẩm quyền coi trọng và đối xử tử tế.
Động sản và bất động sản : những công trình xây dựng mới, nhất là ngôi nhà nguyện cao rộng … vẫn chưa được hoàn thành đúng như dự định. Thiếu hụt trầm trọng vật liệu xây dựng và nhất là về xi măng… Tiến trình thi công còn chậm. Các lớp mới tuy cần thêm trang bị thêm nhưng về cơ bản đã có gần như đầy đủ bàn ghế cho học sinh.
Tình trạng tài chính : Như thông lệ (!), nền tài chính của trường còn èo uột do những xây cất đang tiến hành và do việc quản trị trong quá khứ có vài sai sót. Nhân số các sư huynh có tăng lên thì chi phí để trả lương cho giáo viên sẽ giảm đi và việc tiết kiệm chắc sẽ khả quan hơn và việc sửa sang cơ sở trường lớp sẽ có cơ may tiến hành nhanh hơn.
Năm 1966
Sưu tầm và bổ sung tạm : sh Gust Đức
Sau việc sh phó huynh trưởng Félix rời Ban Mê Thuột vào ngày 27/12, trường La San còn mất thêm sh hiệu trưởng Gabriel được thuyên chuyển về La San Thủ Đức ngày 07/01. Người tạm quyền kế nhiệm là sư huynh Emmanuel, một sư huynh đích thực La san, rất thông cảm và dễ mến, đã mang lại cho trường nhiều an ủi.
Chúa nhật 26/02 : nhà trường mừng kính trọng thể lần đầu tiên lễ thánh Gio-an Bao-ti-xi-ta La San, quan thầy các nhà giáo dục Ki-tô. Với các phương tiện hạn chế của trường, chi phí tối thiểu và sự cộng tác chân thành của tất cả các sh, giáo viên và học sinh, trường đã thực hiện thành công một vài tiết mục rất mới lạ cho khán giả là phụ huynh học sinh và nhân sĩ , chính quyền trong tỉnh. Chương trình bao gồm :
Một thánh lễ ngoài trời do cha tuyên úy Louison cử hành theo ý nguyện của các hs, phụ huynh của chúng, các thầy của chúng và tất cả các ân nhân của trường.
Một lễ hội thao : thể dục đồng diễn của 400 hs, biểu diễn nhảy ngựa gỗ do nhóm vận động viên trẻ của trường, thể dục xếp hàng chữ “cám ơn” do đoàn Tùng Tâm thể hiện, và cuối cùng, để kết thúc là cuộc thao diễn theo tiếng quân nhạc của tất cả các học sinh từ lớp ba đến lớp đệ tứ[10]. Cuộc hội thao này được vị đại diện chính phủ tại Cao Nguyên và chuẩn tướng chỉ huy trưởng quân đoàn II và vùng 4 quân sự[11] chủ tọa.
Cuộc phát thưởng cuối năm nay dành cho hs diễn ra trong vòng thân mật, không kèn không trống.
Từ hai tháng nay, một chiếc xe ủi đất của Dinh Điền đã giúp nhà trường san lấp mặt bằng khu đất để chuẩn bị cho việc xây cất trường mới. Chuẩn tướng quân đoàn cũng cho nhà trường mượn một xe Jeep để đi lui tới trông chừng việc san lấp và chuẩn bị tập trung vật tư xây dựng.
Sau kỳ cấm phòng năm tại Đà Lạt, trường La san lại được dịp vui mừng đón tân hiệu trưởng là sh Gabriel (?)
Năm 1962
11/02. Đức cha Seitz, giám mục tông tòa Kontum (mà Ban
Mê Thuột vẫn còn tùy thuộc) đã cử hành thánh lễ cho các em rước lễ Bao
Đồng và ban bí tích thêm sức cho khoảng 100 em hs của trường. Trước đấy,
các em đã được chuẩn bị kỹ lưỡng bằng 3 ngày tĩnh tâm sốt sắng do các
cha dòng Chúa Cứu Thế hướng dẫn.01/03. Lễ kính chân phước Bá Ninh. Trường hân hoan dẫn khoản g 50 em hs của trường đến bên bàn thánh để cho các em được vui sướng rước Mình Máu Thánh Chúa lần đầu.
25/03. Năm nay nhà trường tổ chức lễ mùng thánh Gio-an La San, bổn mạng các nhà giáo dục tại sân vận động của thị xã dưới sự chủ toạ của vị đại diện chính phủ cao nguyên trung phần. Tất cả các nhân sĩ tai mắt trong thị xã BMT và phụ huynh học sinh đều có mặt trên sân. Rất nhiều trường trong tỉnh cũng đến tham dự. Đầu chương trình tôn giáo là Thánh lễ ngoài trời do cha xứ nhà thờ chính Thánh Tâm chủ sự, với ca đoàn mà thành viên là học sinh trường đảm trách với chất lượng cao và với sự phụ họa của đoàn quân nhạc (trình diễn nhạc đạo) rất được đám đông theo dõi và tán thưởng. Sau lời phát biểu của sh hiệu trưởng về ý nghĩa của cuộc lễ hội, là cuộc diễn hành của các trường bạn đại diện. Phần diễn hành đều bước của học sinh bản trường trong bộ đồng phục xanh trắng mới tinh “buộc” khán giả phải nhiệt liệt vỗ tay tán thưởng. Các tiết mục phụ như tạo hình kim tự tháp, thể dục đồng diễn, trình diễn đội quân Tô Cách Lan, được các học sinh trường thể hiện xuất sắc và đầy tự tin. Nhất là đội hình theo kiểu Tô Cách Lan do các học sinh lớn của trường đảm trách đồng diễn đều đặn, nghiêm túc, trong trang phục tương tợ hạ sĩ quan, đã gieo vào lòng khán giả sự khâm phục về kỷ luật cao độ của học sinh La San. Một chuyên gia quay phim từ đô thành Sài Gòn chủ tâm đến để thu hình màu tất cả các giai đoạn của buổi lễ và giao lại cho trường để lưu niệm ngày khó quên này.
Tháng 06. Với kỳ tựu trường của niên khóa 1962-63, thành viên tu sĩ của cộng đoàn La San BMT được đổi mới phân nữa. Các sh Salomon Hộ, François Sắc và Léon Dzũng thay thế các sh Étienne (le jeune nhưng già !), Firmin, và Đạt Thanh. Sĩ số học sinh tăng lên đến 840 em, một con số kỷ lục từ trước tới nay, trong đó, tiểu học là 520 và trung học là 320. Tất cả các phòng ốc rảnh rỗi đều được trưng dụng và biến thành lớp học, ngay cả phòng họp của hiệp hội Hùng Tâm. Ngay tại nhà chơi có mái che, hai lớp học được nhanh chóng dựng lên vào giờ chót để mở thêm lớp đệ ngũ B và lớp ba B. Nhờ sự giúp đỡ của một cựu học sinh quảng đại, một khung nhà tiền chế bằng gỗ sao được cho trường mượn sử dụng để làm nhà chơi mới. Cũng nên lưu ý là một xưởng thủ công nghiệp sản xuất đồ dùng bằng mây tre cũng được mở ra tại trường để tạo nguồn lợi cho các học sinh vùng cao.
Tháng bảy. Sau những cuộc vận động kiên nhẫn trên phủ tổng thống để tạo vốn cần thiết cho việc xây dựng ngôi trường được “kiến trúc sư chính hiệu” vẽ kiểu, cuối cùng rồi a/e La San cũng ký được bản giao kèo vay mười triệu đồng (10 000 000$),và phải trả trong 5 năm với tiền lời là 3% mỗi năm. Lễ đặt viên đá đầu tiên được chính kiến trúc sư Ngô Viết Thụ chủ tọa vào ngày 20/08/62 và công việc san lấp khu vực nơi xây dựng trường được tiến hành ngày 01/09 với sự giúp đỡ của “xe máy” của sở công chánh và của công binh. Trong thời gian này, 04 giếng sâu 50m - mà ba trong số này có gắn máy bơm và một có quạt gió để bơm nước - được sở nông nghiệp cho đào và với nghĩa cử thân ái, đặt dưới quyền sử dụng của ngôi trường tương lai. Nhờ vậy vấn đề đau đầu nhất về nước nôi, tại một vị trí có cao độ là 500m đã nhanh chóng được giải quyết ổn thỏa và tốt đẹp hơn mơ ước là đàng khác. Công cuộc đào móng được tiến hành đầu tháng 10 và vào ngày 31/12, việc xây cất đã đạt tới cao trình là lầu 1 (gần 10m). Mọi thành viên của trường La San tại thị xã BMT đều hy vọng tràn trề là vào tháng 8 năm 1963, họ sẽ được vui mừng tham dự lễ khai giảng của ngôi trường mới tuyệt đẹp của họ vươn mình trong nắng mai, ngạo nghễ trên đồi cao gió lộng !
Tháng 10. Cuộc diễn binh của lực lượng quân sự vào dịp lễ quốc khánh không được tổ chức như những năm trước. Thay vào đó, để lấp vào chỗ trống, người ta cho mời tất cả các trường trong thị xã tham dự. Theo đánh giá của mọi người trong thị xã, học sinh trường La san chiếm vị trí hàng đầu trong cuộc diễn hành vì số hs tham gia đông nhất (400), y phục gọn gàng và đẹp nhất và nhất là đều bước nhất ! Buổi chiều, niềm kiêu hãnh lại đến với hs trường La san khi chúng hân hạnh được mời thực hiện màn đồng diễn thể dục tại sân vận động của thị xã.
Tháng chạp : 08/12. Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm được trường La San hân hoan cử hành một cách đặc biệt. Buổi sáng, thánh lễ cho cả trường và có nghi thức rước lễ lần đầu cho khoảng 60 em hs. Sau đó, các em này được tặng một buổi diểm tâm tại trường với sự chứng kiến của phụ huynh chúng. Buổi tối, lúc 20g00, sân trường được thắp sáng rực để đón tiếp đoàn kiệu Đức Mẹ Lộ Đức được diễn ra trong sân trường. Trước ngày hôm ấy, mỗi lớp đều ra sức trang hoàng đoạn đường với những chiếc đèn lồng xinh xắn mà đoàn kiệu sẽ đi qua và đã được phân chia trước cho lớp đảm trách. 15 mầu nhiệm của chuỗi Mân Côi được dùng làm chủ đề cho 15 bức tranh hộp bằng giấy kiếng bóng màu tuyệt đẹp, đặt ở 15 vị trí nơi mà đoàn kiệu sẽ dừng lại để suy gẫm vài phút, đọc 3 kinh Kính mừng và hát một khúc ca tôn vinh Đức Mẹ.
Lễ Giáng Sinh : 25/12 . Nhờ sự hiện diện của các cha dòng Thiên An Biển Đức đã đến lập một tu viện tại BMT nên các sh, hs La San và các tín hữu vùng lân cận đã có được thánh lễ nữa đêm trên sân trường. Tuy số người tham dự không đông nhưng bầu khí rất ấm cúng, sốt sắng và nghiêm trang. Bàn thờ, máng cỏ theo kiểu dáng đơn sơ nhưng trang trí rất mỹ thuật và do sh Vân Xuyên thực hiện. Các bức tranh bằng giấy kiến màu với họa tiết đa dạng theo chủ đề Giáng Sinh đã là niềm hãnh diện cho tác giả của chúng là sh Hermel. Về phần đoàn Nghĩa sĩ, vì Giáng Sinh là lễ bổn mạng của đoàn, nên việc mừng lễ kỹ lưỡng hơn qua việc tổ chức một buổi canh thức vừa độc đáo lại vừa mang “tính dân tộc” : Mỗi đội, trước khi tham dự thánh lễ, rút lui về láng trại của mình không phải để thảo luận nhằm học tập hay suy nghĩ và nguyện gẫm về mầu nhiệm Ngôi Hai giáng trần nhưng là để … giữ ấm và tránh cái lạnh buốt da ngoài trời … !
Năm 1963.
Chuyển đổi : đầu tháng tư, song song với
việc xây dựng trường mới đang tiến hành, ban giám hiệu “trường hiện
hành” nhận được lệnh khởi đầu công tác sửa chữa và nới rộng cơ xưởng
thánh Tê-rê-xa nhằm di dời ban tiểu học của trường về đó vào ngày tựu
trường trong tháng sáu của niên khóa 1963-64. Cơ sở này thuộc nhà chung
giáo phận Kontum và được đức cha Seitz nhường lại cho dòng La San để bù
lại khu đất mà trên đó trường La San đang hoạt động và sẽ được bàn giao
lại cho các nữ tu Bác Ái thánh Vinh Sơn sử dụng. Sau ba tháng sửa chữa
và có khi thay đổi sâu xa cấu trúc, khu cơ xưởng đã hoàn toàn đổi mới.
14 lớp học khang trang, rộng rãi, đã mở cửa để vui mừng đón 500 em hs
tiểu học vào ngày tựu trường 15 tháng sáu năm 1963.Thi cử : cuối niên khóa 1962-63, trường vui mừng được tin 17/20 thí sinh của trường đã được chấm đậu bằng trung học đệ nhất cấp. Với tỉ lệ 85% trường La San BMT là trường có số học sinh đậu cao nhất của trung tâm thi cử toàn vùng cao nguyên.
Một bước đổi mới táo bạo ! Rất nhiều phụ huynh có “quí tử” đang theo học tại ban tiểu học La San đã trình bày mong muốn các “tiểu ái nữ” của họ cũng được nhận vào cùng với anh em chúng. Trong ý muốn phục vụ nhu cầu chính đáng và đồng thời cũng muốn “thêm dân” cho các lớp học của ban tiểu học, sh giám tỉnh Bernard Bường đã lấy sáng kiến chấp thuận cho phép thâu nhận các bé gái từ lớp mẫu giáo cho đến lớp ba của ban tiểu học. Cùng lúc, để đối phó với tình hình khó khăn thiếu giáo viên nam do lệnh động viên[12], sh cũng đồng ý cho trường được phép chiêu mộ nữ giáo viên để phụ trách các lớp thuộc cấp tiểu học. Đức cha Seitz vừa nghe phong thanh các tin trên liền sử dụng quyền tài phán trong giáo phận của ngài và yêu cầu trường La San đình hoãn ngay việc áp dụng các phép nói trên.
Cuộc viếng thăm của vị lãnh đạo tối cao. Cuối tháng chín, tổng thống Ngô Đình Diêm đã đích thân đến viếng thăm công trường xây dựng của ngôi trường mới trên “đồi La San”. Ngài quan tâm đặc biệt đến dự án xây dựng này – có thể nói một phần là do sáng kiến và hỗ trợ của ngài – ân cần hỏi han cặn kẽ về những thuận lợi và khó khăn mà ban giám hiệu trường gặp phải khi tiến hành xây dựng theo đề án mà chính ngài đã tự tay phê duyệt ! Tổng thống còn xem xét tỉ mỉ mô hình trường và “tới tấp” khuyến khích cũng như cho chỉ thị trong việc tiếp tục đẩy mạnh tiến độ thi công.
Ngày 01/11/1963 : những dao động và kinh hoàng lúc ban đầu nhanh chóng được vượt qua : cuộc cách mạng không gây ảnh hưởng quá đáng trên các sh và hs La San. Tuy nhiên trường La San BMT đều nhất trí thấy rằng, chỉ trên phương diện nhân bản và tình nghĩa con người, thì vị tổng thống quá cố quả là “một cựu học sinh La San tốt”, sống ra người, là một công dân gương mẫu … và là một ân nhân xuất sắc và đích thực của trường.
Lễ Giáng sinh năm nay được cử hành với nhiều hân hoan và rầm rộ bên ngoài. Nhà trường đã đóng góp vào lễ hội của giáo xứ bằng đoàn kiệu tượng Chúa Hài Nhi với đoàn học sinh hộ tống 300 em, tay cầm những bó đuốc sáng và được trang trí đầy màu sắc.
Công trình xây dựng trường mới : Ngày 31/12/1963, hai cánh nằm hai bên khu nhà chính hầu như đã gần xong và có thể ở được. Tầng trệt của khu nhà trung tâm có chiều cao đặc biệt (8m), có cấu trúc của một hội trường-nhà hát với sân khấu rộng lớn và tầng hầm với phòng hóa trang, đạo cụ … vừa là sân chơi có mái che cho hs trong những ngày mưa bảo. Về nhà nguyện, theo bản vẽ thì nhà nguyện nằm bên trên hội trường-nhà hát, cách mặt đất 8m với chiều cao là 15m, rộng 16m. Để xây dựng được, đội thi công phải tập trung thật nhiều kỹ thuật phức tạp với nhiều rủi ro đa dạng … và nhất là nhiều phí tổn. Việc thực hiện đòi hỏi thêm nhiều thì giờ và tài chánh. Chắc chắn khi khai giảng niên học mới, một số phòng ốc của ngôi trường đồ sộ này cần phải được tiếp tục xây dựng … tuy nhiên về cơ bản, trường dễ dàng hoạt động tốt với những phòng ốc đã được hoàn thành.
Năm 1964.
Cộng đoàn các sh :Cộng đoàn La San BMT gồm 7 thành viên vào đầu năm 1964, nhưng sau kỳ tĩnh tâm năm vào tháng năm, số này sụt giảm còn 6. Đó là các sh :
Colomban Lộc, tân hiệu trưởng.
Salomon, quản lý.
François Nghi, giáo sư đứng lớpJoachim Thuần, giám học trường tiểu học Tê-rê-xa[13]
Arsène Phan, giáo sư đứng lớp.
Emilien Khương, giáo sư đứng lớp.
(hiệu trưởng Bénilde đã rời dòng vào đầu tháng 10/64 !)
Ban giảng huấn đời.
Để cộng tác với 6 sh lo cho 2 trường tiểu học Tê-rê-xa và La San Đồi (BMT) gồm 9 lớp trung học đệ nhất cấp và 16 lớp tiểu học, ban giám đốc nhà trường có mời 26 nam giáo viên với hành trang đủ về kiến thức nhưng về phương pháp sư phạm thì cần bàn lại. Tuy nhiên phải nói là họ đầy nhiệt tâm và có đạo đức. Phần lớn họ đều là Công giáo và cũng tham gia dạy giáo lý cho hs mình.
Sĩ số học sinh.
Tổng số hs của trường đã từ con số 900 vọt lên thành 1150. Sở dĩ con số này tăng mạnh có thể là nhờ những kết quả khả quan về học tập và thi cử và cũng vì trường trên đồi (La San) mở thêm ban tiểu học : 30 hs tiểu học quanh vùng đến ghi danh vào ngày tựu trường của niên khóa 64-65 có, nhưng con số ấy lên đến 200 một thời gian ngắn sau đó. Cách chung, học sinh có tinh thần tốt và rất hãnh diện mang danh La San. Chúng dễ dạy tuy tánh tình có phần mộc mạc vì phần đông thuộc thành phần gia đình di cư và làm nông hay có cha là quân nhân … Chúng cũng hơi thụ động, thế nên các thầy có bổn phận phải thay đổi não trạng chúng thành tích cực hơn và giúp chúng kiến tạo lòng yêu thích học tập.
Học tập.
Chương trình học tập của Bộ giáo dục đề ra với sự tăng cường về Pháp văn. Kiểm tra học tập thường xuyên : thi mỗi tháng và thi tam cá nguyệt với bản điểm phải có cha mẹ ký duyệt. Kỳ thi chánh thức :
Bằng Tiểu học : 65/80 được chấm đậu.
Bằng Trung học đệ nhất cấp : 41/42 được chấm đậu (98%).
Những sự kiện đáng chú ý.
Chuyển về trường mới : ngày tựu trường của niên khóa 64-65 được ấn định vào ngày 03/07/1964. Phân ban trung học được di chuyển về trường mới (tạm xong một phần) nằm trên đồi cách thị xã khoảng 3 km , trên đường về Sài Gòn. Cơ sở cũ sẽ được giao lại cho đức giám mục giáo phận để ngài trao cho các Nữ Tử Bác Ái Vinh Sơn sử dụng.
28/09/64 : Sh Tổng phụ quyền Lawrence O’Toole đã đến thăm BMT để động viên mọi thành viên La San đang miệt mài thi hành sứ vụ và sau khi thăm hỏi cặn kẽ các sh, ngài có lời cố vấn khôn ngoan để trường hoạt động tốt giữa giới trẻ kinh thượng.
Trường cũng tiếp đón ông phụ tá quản trị của vị tướng chỉ huy vùng II chiến thuật, các ông chánh và phó tỉnh trưởng Đắc Lắc … Mọi quan khách đều tỏ ra hài lòng về công tác giáo dục có chất lượng mà trường La San đang thực hiện trên đồi này.
Vun trồng ơn gọi : Câu lạc bộ Bá Ninh được hình thành. Một nhóm hạn chế gồm những thiếu niên đang theo học các lớp đệ thất, đệ lục, đệ ngũ được tuyển chọn để tạo nên nòng cốt cho câu lạc bộ. Đoàn Thanh Sinh Công (JEC) và vài nhóm Công giáo cũng cố tạo nên bầu khí thuận lợi cho các ơn gọi được phát triển.
Mối liên hệ : rất tốt đẹp với các chính quyền đạo đời và với cơ quan giáo dục !
Bàn ghế & học cụ : Tất cả học cụ và bàn ghế từ cơ sở cũ được chuyển về trường mới nhờ sự lao động hăng say và tận tình của thầy trò La San. Tuy nhiên về lâu dài, chúng cần phải được nhanh chóng thay thế để đảm bảo an toàn và mỹ thuật ! Cũng cần nói thêm là ban giám hiệu đã cho đóng xong tại ngôi trường mới 100 giường và 100 bàn viết bằng gỗ sao đẹp, rộng rãi và chắc chắn cho các nội trú tương lai.
Tình hình tài chánh. Xét về mặt công tác xây dựng cần hoàn thành, cho dù nếu không có thất thoát đây đó, quỹ nhà trường cũng không thể cáng đáng nổi. Phần nữa, lương bổng cho các thầy dạy bên đời cũng chiếm một phần quan trọng trong chi tiêu của trường.
Năm 1965 (La San Kbuôn)
Nhân sự của cộng đoàn : từ đầu năm cho đến kỳ tĩnh tâm năm vào tháng năm (1965), số sh còn lại là 6. Sau đó sh François
Nghi đổi về La San Bá Ninh Nha Trang, các sh Arsène Phan và Emilien
Khương về đệ tử viện Nha Trang. Công đoàn mới gồm : bề trên Colomban
Lộc, sh Martial Tùy, giám học ban trung học, sh Salomon quản lý và giám
học tiểu học đồi, sh Joachim Thuần, giám học tiểu học Lam Sơn, Sh
Auguste Huy, sh Gustave Tân và sh Vital Hiền.Ban giáo viên bên đời : Phần đông 27 giáo viên giáo sư tiếp tục công tác trong niên khóa mới. Họ làm quen dần với phương pháp dạy học La San và là những cộng tác viên quí giá của các sh trong hai trường, trên đồi và tại thị xã BMT. Một số lớn làm chủ nhiệm lớp và kiêm luôn giáo lý viên cho lớp mình ! Chưa chi lệnh tổng động viên đã đe dọa tước đi một số các thầy giáo giỏi này.
Sĩ số học sinh : số học sinh La San BMT, của trường trên đồi và ngoài thị xã (Lam Sơn), tổng cộng là 1415 em. Năm trước tổng số là 1 115, như vậy tăng được 300 em. Cách chung, “Tinh thần” chúng rất cao. Chúng rất hãnh diện , có khi quá mức là đàng khác ! Dù sống trong khung cảnh còn hơi hoang sơ và phần đông thuộc gia đình làm ăn chân chất hay di cư nên các học sinh có vẻ thô thiển tuy nhiên đạo dức, chăm chỉ, và dễ uốn nắn. Kỹ luật dễ dàng được đa số học sinh tuân thủ.
Việc học : công tác thi đua học tập được phát động mạnh. Việc giảng dạy có vẻ hữu hiệu do biết quan tâm đến chuyện mỗi cá nhân học sinh phải chuyên cần học tập. Công tác kiểm tra bài vở được thực hiện đều đặn. Kết quả các kỳ thi chính thức :
Thi tiểu học : 88/98 được chấm đậu
Thi trung học đệ nhất cấp : 39/49
Năm nay (65-66) trường chuẩn bị cho học sinh dự thi tú tài 1 (việt Nam)
Vài sự kiện lớn :
Trường hân hạnh đón chào cuộc viếng thăm của đức cha Seitz, giám mục giáo phận Kontum-Pleiku-Ban Mê Thuột. Ngài hài lòng về học sinh và về trường sở.
Ngày 16/12/1965, trong chuyến viếng thăm ngắn ngủi BMT, (bức tượng) Đức Mẹ Fatima đã âu yếm dừng lại tại cổng trường (bên quốc lộ 14). Toàn trường trong bộ đồng phục của những ngày lễ lớn kính cẩn đứng dàn chào tại đấy và để dâng lên Mẹ một lời kinh sốt sắng cầu nguyện hòa bình cho đất nước đang bị chiến tranh tàn phá và cho công cuộc truyền giáo thu được nhiều kết quả.
Vun trồng ơn gọi : “Câu lạc bộ Bá Ninh” được củng cố. Khoảng mươi em được chọn trong số những học sinh ưu tú của trường để gởi đi đệ tử viện hay chuẩn viện Nha Trang.
Liên hệ với giới thẩm quyền : nói chung, mối liên hệ với chánh quyền đời, đạo, giáo dục và quân đội đều tốt. Khắp nơi, nhà trường được các giới thẩm quyền coi trọng và đối xử tử tế.
Động sản và bất động sản : những công trình xây dựng mới, nhất là ngôi nhà nguyện cao rộng … vẫn chưa được hoàn thành đúng như dự định. Thiếu hụt trầm trọng vật liệu xây dựng và nhất là về xi măng… Tiến trình thi công còn chậm. Các lớp mới tuy cần thêm trang bị thêm nhưng về cơ bản đã có gần như đầy đủ bàn ghế cho học sinh.
Tình trạng tài chính : Như thông lệ (!), nền tài chính của trường còn èo uột do những xây cất đang tiến hành và do việc quản trị trong quá khứ có vài sai sót. Nhân số các sư huynh có tăng lên thì chi phí để trả lương cho giáo viên sẽ giảm đi và việc tiết kiệm chắc sẽ khả quan hơn và việc sửa sang cơ sở trường lớp sẽ có cơ may tiến hành nhanh hơn.
Năm 1966
Nhân sự của cộng đoàn : Nhân số các sh là 7 và được giữ nguyên đến kỳ tĩnh tâm năm vào
tháng sáu 1966. Sau thời điểm này, sh Martial Tùy và sh Auguste Huy được
đổi về Taberd Sài Gòn. Nhân số của cộng đoàn được nâng lên thành 09,
gồm :
Huynh trưởng : sh Colomban Lộc (Đào)
Giám học cấp 2&3 : sh Vital Hiền (Quang)
Quản lý và văn phòng : sh Salomon Minh (Hộ).
Quản nhiệm trường tiểu học Lam Sơn : sh Joachim Thuần
Giám học tiểu học trên đồi : sh Henri Hạnh (Diệp).
Thầy việc : sh Norbert Nam.
Trưởng ban thể thao : sh Gustave Tân (Đức)
Đảm trách Thanh Sinh Công : sh Abel Bình (Quang).
Đảm trách JEC trẻ : sh Damascène Tuân.
Ngoài
ra, tất cả các sh, trừ hai ba sh lớn tuổi, đều làm cố vấn khối (3 lớp)
hoặc chủ nhiệm lớp và đứng lớp dạy khá nhiều giờ, góp phần giáo dục kiến
thức và nhân bản các học sinh của mình.
Ban giáo viên bên đời
: Việc tìm giáo viên có tài năng khá tại vùng đất đầy biến động vì
chiến tranh quả là điều rất khó khăn. Lệnh động viên cũng góp phần xáo
trộn mạnh đội ngũ giáo viên của trường vào bất cứ thời điểm nào trong
niên học. Ban giám hiệu phải đặc biệt quan tâm đến việc giúp các giáo
viên mới làm quen với phong cách La san để việc giáo dục học sinh đi vào
quy củ, nề nếp. Các giáo viên này thường đứng lớp liên tục nên họ có
thể chăm lo cho học sinh, dạy giáo lý hay kiến thức nhân bản cho chúng.
Tổng số các thầy giáo là 30 vị.
Sĩ số học sinh
: Năm nay tổng số học sinh là 1 658, nhiều hơn năm rồi (1415). Cách
chung, rất nhiều em nhà ở tại thị xã gặp trở ngại vì trường nằm bên
ngoài (tương lai gần, sẽ là nội thành) thị xã, cách khá xa, khoảng 3 km.
Tuy nhiên từ từ, quảng đường trở nên ngắn với thói quen đi bộ. Thành
phần học sinh công giáo khá lớn (vùng di cư) , nhất là tại trường tiểu
học La San Lam Sơn (nằm giữa khu xóm đạo). Những nguy hiểm về luân lý
trên đường phố quả là cơn ác mộng đối với các bậc cha mẹ quan tâm đến
việc giáo dục con cái mình. Tuy nhiên phải nhìn nhận rằng các học sinh
hãy còn đơn sơ (vì đây là một tỉnh lẽ). Chúng tham gia đông đảo và hết
mình mọi sinh hoạt được tổ chức tại trường do các sh (5/9 các sh ở độ
tuổi 26 trở lại !) và các giáo viên thường xuyên tổ chức. Chúng cũng làm
quen với nếp sống đoàn đội (xã hội) với việc thực hiện thường xuyên
những trận đấu thể thao, cắm trại (diện tích của trường khá rộng, hơn 72
mẫu tây, và có suối, có rừng, có đồi …) và các trò giải trí khác vào
các dịp lễ lạc…
Học tập
: xung lực gắn liền với học tập đã được khai mào từ những năm qua tiếp
tục được đẩy mạnh từ niên khóa 65-66 sang đến niên khóa 66-67. Bài vở
học sinh được các thầy kiểm tra thường xuyên. Các tập vở được xem xét và
chấm điểm gần như hằng ngày. Các kỳ thi học kỳ(tam cá nguyệt, lục các
nguyệt) được tổ chức rất nghiêm túc, ít khi xảy ra chuyện cóp bài ! Bản
điểm được gởi về phụ huynh kiểm tra và ký nhận hằng tháng. Việc lên lớp
được diễn ra theo qui luật chặt chẽ. Thi nhập học cho các học sinh từ
các nơi khác đến cũng được tổ chức rất qui củ.
Kỳ thi tú tài I Việt : 7/8 ban B (toán), 5/14 ban A (sinh vật) !
Sự kiện quan trọng
: Cuối tháng giêng 66, cuộc pháo kích của lực lượng Bắc Việt nhằm tấn
công một đoàn “công-voa” lính Cộng Hòa ngay trước cổng trường tuy không
gây thiệt hại gì cho binh sĩ nhưng lại làm bác “gác-dan” già chết đau
thương. Nhà trường bảo lãnh nuôi đứa con duy nhất còn sống sót của bác !
Sự
kiện trọng đại tiếp theo là việc tham gia mừng lễ “đệ nhất bách chu
niên” ngày các sh đặt chân đầu tiên lên đất nước VN (tại Sài Gòn) vào
ngày 08/01/1866. Lúc đầu, buổi lễ được dự tính diễn ra vào cuối tháng tư
66, song cuối cùng thì được dời lại vào các ngày 13,14,15 tháng 05/1966
do các diễn tiến chính trị trong nước. Đó thật sự là một tam nhật đầy
hân hoan và làm nức lòng người, ba ngày trong đó ngôi sao La San vọt lên
cao trên bầu trời Ban-mê. Trên chương trình, người ta thấy xuất hiện :
Thánh lễ khai mạc và thánh lễ bế mạc, Chầu Thánh Thể tạ ơn, trình diễn
thể dục với diễn hành đủ kiểu của các học sinh theo tiếng kèn của đội
quân nhạc, các buổi trình diễn văn nghệ tại nhà hát thị xã (rạp Thăng
Long), triển lãm sinh hoạt học đường và về hoạt động của dòng La San
trên thế giới và tại Việt Nam, đại hội khoáng đại của phụ huynh học
sinh, tiệc trà danh dự. Sự hiện diện của hầu hết các nhân vật và nhân sĩ
có tiếng trong tỉnh tăng thêm niềm hãnh diện cho nhà trường chúng ta.
Ngay cả “Chúa Trời” cũng thuộc về phe chúng ta vì thời tiết thật diệu kỳ
: bầu trời tuyệt đẹp được ban cho chúng ta vào các ngày lễ hội nhưng
hôm sau lễ, mưa rơi tầm tã suốt ngày !
Ngày
20/11/1966, trường La San được hân hạnh và vui mừng đón tiếp sh
Theodoret Michael, tân phụ quyền vùng Đông Nam Á. Ngài đến để trực tiếp
cùng mừng lễ với đệ tử viện.
Ngày
07/12/1966, nhân dịp lễ mừng đệ nhất chu niên của toàn tỉnh dòng VN tại
Sài Gòn, Và vì tinh thần liên kết với các sh, La San Ban Mê chấp nhận
thắt lưng buộc bụng gởi một phái đoàn đông đảo đi phó hội gồm sh, giáo
viên và học sinh. Trường cũng tham giam trưng bày một phòng triển lãm
với mô hình trường và hình ảnh sinh hoạt thật phong phú của La San Ban
Mê Thuột. Ngoài ra các học sinh của chúng ta cũng tham gia vào cuộc tổng
diễn hành của các trường trong hệ thống giáo dục tư thục tại thành đô
nữa.
Ngày
16/07/1966, đệ tử viện Bá Ninh Nha Trang đến trưng dụng phòng ốc dành
cho ban học sinh nội trú của trường Ls Ban-Mê và như thế ban này chánh
thức kể như bị xoá sổ !
Câu lạc bộ thánh Bá-Ninh : Câu lạc bộ vẫn tiếp tục công tác trong giới học sinh của
trường. Các học sinh này thuộc các lớp đệ tam, đệ tứ, đệ lục và đệ thất
và tổng cộng khoảng một chục em. Chúng ta gởi các em đi Nha Trang nếu
mức hy vọng bền đỗ tương đối cao.
Liên hệ với giới thẩm quyền:
luôn luôn trường giữ được mối liên hệ thật tốt đối các giới chức trong
tỉnh. Phải nói rằng chúng ta nhận được mối thiện cảm từ mọi giới mà
chúng ta phải có việc cần liên hệ, có lẽ do trường chúng ta hoạt động
nghiêm túc và đáng tin cậy.
Động sản và bất động sản : Nhà
nguyện được đưa vào sử dụng dù công tác tu bổ còn đang tiến hành. Nhớ
là trong năm qua, sau một cơn mưa vừa, tất cả giàn giáo cao lớn (cao
khoảng 10m, rộng 10m, dài 15m) đã đỗ ập xuống. May mà không thiệt hại
hay nguy hiểm gì cho học sinh và giáo sư ! Sau đó trường đã có nỗ lực
lớn để mua ngói xi măng (từ Nha Trang) , kiếng (hàng chục cửa sổ rộng 2m
cao 8m…) và tu bổ toàn bộ nhà nguyện rộng lớn … Tuy nhiên việc lo gạch
nền vẫn chưa hoàn tất vì thiếu tài chánh ! Cũng phải thêm rằng nhiều
hạng mục công trình xây dựng được lệnh dừng lại vì vấn đề tài chánh và
một số nợ chưa thanh toán xong. Sau một thời gian sử dụng hạn kỳ tu bổ
bàn ghế của nhà trường lại sắp đến nơi rồi …
Tình hình tài chánh
: Từ hai năm qua, tất cả số tiền dư mà nhà trường thu được đều được
dùng vào công tác xây cất tiếp ngôi trường còn trong thời kỳ xây dựng dở
dang. Phải thú nhận rằng, ngôi trường này được ban điều hành mới của
trường tiếp thu từ một tình trạng còn ngổn ngang và quỹ xây dựng là con
số không to tướng. Các sh phải vay mượn các cộng đoàn bạn để chi trả cho
những công tác sửa chữa cấp thiết (hệ thống vệ sinh, nhà ngủ và nhà ăn
cho học sinh nội trú …), nhất là từ khi trường được lệnh phải dọn chỗ
cho đệ tử viện Nha Trang lên tá túc dài hạn. Do vậy, như “thông lệ”,
tình hình tài chánh của trường vẫn èo uột do các hạng mục xây dựng hay
sửa chữa (ví dụ như hệ thống điện chạy dây trong tường bị hư hại nặng –
do phá hoại ? ! – hay hệ thống vệ sinh dành cho học sinh của trường ).
Thế nên việc tăng sĩ số các sh rất cần cho bài toán tài chánh !
Năm 1967
Nhân sự của cộng đoàn : cho đến tháng sáu 1987, cộng đoàn LS Ban-mê-thuột bao gồm 9
sh nhưng sau đó sh Norbert Nam được đổi đi đệ tử viện Thủ Đức và sh
Joachim Thuần về Taberd SG. Khi niên học 67-68 khởi sự vào thánh tám 67,
thì cộng đoàn mất đi 01 sh và bao gồm :
Huynh trưởng : sh Colomban Lộc (Đào)
Giám học cấp 2&3 : sh Vital Hiền (Quang)
Quản lý và văn phòng : sh Salomon Minh (Hộ).
Quản nhiệm trường tiểu học Lam Sơn : sh Giu-se Nguyễn Anh Vân (sh Vân Xuyên)
Giám học tiểu học trên đồi : sh Henri Hạnh (Diệp).
Sh Gustave Tân (Đức) : giáo sư và đảm trách chức vụ trưởng ban thể thao.
Sh Abel Bình (Quang) : giáo sư và đảm trách Thanh Sinh Công (Jec).
Sh Damascène Tuân : giáo sư.
Ban giáo viên bên đời :
29 giáo viên bên đời giúp các sh trong việc giảng dạy và giáo dục học
sinh trường La san. Phần đông các giáo viên này đều dạy nguyên buổi tại
trường vì thế họ theo dõi học sinh rất khá. Các giáo viên công giáo đảm
nhiệm thêm môn giáo lý và hoạt động công giáo tiến hành. Các giáo viên
khác (rất ít) lo các hoạt động xã hội. Một số các giáo viên này sau khi
quen với phong cách giáo dục La san lại lên đường thi hành nghĩa vụ quân
sự và tạo nên một mất mát lớn cho học sinh của trường. Phần đông các
giáo viên này rất tận tụy với nghiệp giáo!
Sĩ số học sinh
: Năm nay tổng số học sinh là 1 674, nhiều hơn năm rồi một tí (1658).
Sở dĩ số học sinh không tăng nhiều vì nhà trường thiếu phòng ốc (nhường
cho đệ tử viện từ tháng bảy 1966) nên số lớp học sinh ban trung học thay
gì là 12, nay chỉ còn 10. Kỹ luật học đường không ngừng cải thiện và
được tuân thủ càng lúc càng tốt hơn qua những chiến dịch như phát triển
tính trung thực, vệ sinh trường lớp, giữ im lặng … Các phong trào học
đường này làm cả trường luôn ở trong tình trạng sẵn sàng và từ từ giúp
tạo cho học sinh ý thức cần sở đắc tinh thần tự quản. Hoạt động hiệu
đoàn dành cho mọi học sinh cũng tỏ ra ra hữu hiệu trong việc giáo dục
bọn trẻ. Đoàn Thanh sinh công từ từ thành hình. Hoạt động xã hội rất
năng động. Việc học tập của các học sinh Công giáo về hoạt động công
giáo tiến hành trên bình diện lý thuyết và thực hành được xúc tiến đều
đặn và có bài bản.
Học tập
: Mọi người đều biết rằng việc học trong các trường chúng ta được tiến
hành cách nghiêm túc. Ban giảng huấn của chúng ta làm hết cách để các
học sinh ý thức coi trọng việc học vừa xem đấy là một bổn phận hàng đầu.
Và đấy là một điều kiện cần để đạt được tiến bộ. Kiểm soát bài vở cũng
nghiêm túc. Tuy nhiên kết quả kỳ thi tú tài phần 1 (VN) có phần đáng
buồn : 11/30. Người ta lấy làm buồn về kết quả thảm hại của các học sinh
xuất sắc nhất lớp và có người cho rằng vì chúng để các bạn trong phòng
thi quay cóp ! Vì các thí sinh chúng ta phải xuống thi tại trung tâm Nha
Trang nên chúng có phần bở ngở. Đấy là chưa kể trường hợp lầm lộn của
công tác loan báo kết quả : Học sinh Y Dhyung thuộc sắc tộc Rha-đê, xuất
sắc về mọi môn học cả về thể thao và thể hình bị đánh rớt nhưng năm sau
khi ghi danh thi lại, lại được thông báo là đã đậu rồi sau lại còn làm
đơn dự thi ! Thiệt thòi quả là lớn lao !
Sự kiện đặc biệt :
Ngày
28/08/1967 là lễ đăng quang cho vị giám mục mới của giáo phận
Ban-mê-thuột mới được thành lập. Vị tân mục tử này, đức cha Phê-rô
Nguyễn Huy Mai, là cựu học sinh của trường Puginier Hà Nội. Các tín hữu
của tân giáo phận, phần đông là dân di cư, hân hoan dành cho ngài một
cuộc đón tiếp thật qui mô và rất xứng đáng.
Ngày
20/11/1967, 1700 học sinh của hai trường trung học La San Kbuôn (đồi)
và trường tiểu học La San Lam Sơn đã dành cho đức cha Mai một lễ đón
tiếp nồng nhiệt : nghênh tiếp với cờ hoa, hát hò và diễn văn không hề
thiếu. Sau đó các học sinh biểu diễn thể dục trước sự chứng kiến đầy
thán phục của người anh cả (cựu học sinh !) : màn trình diễn thể dục
đồng diễn của các học sinh tiểu học Lam Sơn, thao diễn cơ bản của bốn
lớp đệ ngũ (2), đệ tứ và đệ tam,
lập kim tự tháp của lớp đệ nhị. Và để kết thúc, tất cả học sinh với cờ
lớp đi trước diễu hành ngang qua khán đài danh dự. Trước khi rời trường,
vị tân giám mục còn dành thời gian khai trương triển lãm các hoạt động
của các lớp học.
Ngày
21/11/1967, đức giám mục trở lại La San Kbuôn (Đồi) để dâng lễ tạ ơn
trong dịp lễ bổn mạng của đệ tử viện và đồng thời khai trương triển lãm
những sản phẩm điêu khắc gỗ do các đệ tử thực hiện khá tài tình và mỹ
thuật. Cũng nên nhắc lại huynh trưởng của đệ tử viện, sh Bertrand Nguyễn
Dục Đức cũng là cựu học sinh Puginier Hà Nội !
Vun trồng ơn gọi tu trì : Đó là một công tác mà chúng tôi tâm đắc nhiều vì công việc
giáo dục, dự tính của Thiên Chúa dành cho một xã hội lành mạnh, cần được
tiếp tục sau khi chúng tôi (tu sĩ Ls đàn anh) qua đi. Câu lạc bộ
Bá-Ninh vẩn hoạt động đều. Tháng bảy 67, 4 thành viên của câu lạc bộ đều
có trình độ đệ tam đã gia nhập
chuẩn viện Nha Trang. Hiện tại khoảng mươi em khác cũng đang cố gắng để
được tôi luyện hầu tiếp nối theo bước chân các đàn anh. Tuần cửu nhật
kính Chúa Hài Đồng để cầu nguyện cho ơn gọi được phổ biến trong tất cả
các lớp.
Liên hệ với giới thẩm quyền
: cũng như trong quá khứ, chúng tôi tiếp tục gìn giữ những mối liên hệ
thân hữu với các giới chức đạo đời và hàn lâm. Trường La San luôn gặp
khắp nơi trong tỉnh lỵ cao nguyên này nhiều thiện cảm và điều này giúp
tạo nhiều thuận lợi cho mọi tổ chức của trường được thêm dễ dàng.
Động sản và bất động sản
: lãnh địa rộng lớn (hơn 72 mẫu) của trường La San Kbuôn không được
khai thác triệt để vì thiếu người và vốn liếng. 30 mẫu cao su đang sắp
cho một mùa thu hoạch khá tốt. Nhưng giá cả cao su tự nhiên có phần thấp
nên việc thu hoạch phải chậm lại ! 4 mẫu khác được lên kế hoạch trồng
cây ăn trái và 2 mẫu để trồng chuối. Ngoài ra còn phải kể thêm 300 gốc
cà phê năm ven suối La San. Nhà trường vừa tậu được một xe buýt để
chuyên chở học sinh từ tiền tiết kiệm được (một khoản tiền là 1,3 triệu
đồng). Mặt khác việc xây cất cũng đã ngưng lại. Trong tương lai gần, nhà
trường sẽ tập trung vào việc lót gạch nền nhà nguyện và các hành lang
dọc hai bên lớp học. Các phòng học mới cũng được lên kế hoạch để chuẩn
bị cho niên khóa tới, 68-69.
Tình hình tài chánh
: Nhiều hạng mục xây dựng để hoàn tất ngơi trường theo bản vẽ - nhưng
có sửa đổi đôi chút để thích nghi với nhu cầu của thời buổi hiện tại –
đang được tạm thời ngừng thi công vì thiếu tài chánh. Năm nay tất cả số
tiền dành dụm được được dùng vào việc mua sắm xe buýt 53 chỗ để chuyên
chở học sinh (vừa sinh được một ít lời, vừa tạo điều kiện tốt cho các
học sinh có thể đến lớp an toàn và đông hơn). Sh giám tỉnh có hứa sẽ bù
đắp chi phí mà cộng đoàn Ban Mê ứng trước nhằm sửa sang phòng ốc và dẹp
bỏ ban nội trú để đón tiếp đệ tử viện Nha Trang. Mọi sự phải được trao
vào tay Chúa Quan Phòng, sau khi chúng ta đã cố gắng hết sức.
Năm 1968
Nhân sự của cộng đoàn : ngày 13/04/1968, sh Norbert quay lại BMT sau một thời gian
ngắn hoạt động tông đồ tại đệ tử viện Thủ Đức và số các sh trong CĐ được
nâng lên thành 9. Tuy nhiên sau kỳ tĩnh tâm vào tháng bảy năm 1968, sĩ
số các sh thu lại còn 8 để bắt tay vào công tác giảng dạy cho niên khóa
68-69 :
Huynh trưởng Colomban Lộc kiêm nhiệm thêm chức giám học tiểu học “La San Kbuôn”.
Phó huynh trưởng Albin Nguyễn Đức Ân kiêm nhiệm giám học hai cấp trung học và đảm trách Hiệu Đoàn trường.
Sh Salomon Lê văn Hộ, quản lý văn phòng và giáo sư.
Sh Norbert Nam giữ chức vụ thầy việc.
Sh Ephrem Trần ngọc Tú phụ trách trường chi nhánh Lam Sơn tại thị xã.
Sh Constance Nguyễn văn Hữu, giáo sư.
Sh Damascène Tuân , giáo sư.
Sh Pierre Nguyễn Hữu Thuận, giáo sư.
Ban giảng huấn bên đời : Nhà trường cậy nhờ đến sự tiếp tay của 30 giáo viên bên ngoài
: 20 ở cấp tiểu học và 10 ở trung học đệ nhất và đệ nhị cấp. Vì lý do
lệnh động viên nên việc thu nhận các giáo viên nam vào dạy tại trường
gặp nhiều khó khăn và do vậy khó tránh khỏi những ảnh hưởng tiêu cực
trên việc học tập của học sinh. Năm nay có sự cộng tác của 10 giáo viên
nữ trong các lớp của ban tiểu học.
Sĩ số học sinh
: Ngày 31/12/1967, sĩ số toàn trường là 1674, trong đó học sinh ban
trung học là 578. Sau biến cố Mậu Thân, sĩ số học sinh chỉ còn 1480. Sau
ngày nhập học cho niên khoá 68-69 (05/08/1968), sĩ số hoạc sinh tăng
thêm được đôi chút : 1506. Như vậy sĩ số giảm đi 168 em học sinh. Giải
thích hiện tượng này như thế nào ? Không có giải thích nào khác ngoài lý
do là gia đình các học sinh phải di chuyển sang những thành phố khác an
toàn hơn như Sài Gòn, Nha Trang, Qui Nhơn hay Đà Nẳng. Đó là chưa kể
một số học sinh và thân nhân của chúng bị thiệt mạng trong cuộc tổng tấn
công Mậu Thân !
Học tập
: Nhà trường áp dụng sít sao chương trình học do bộ quốc gia giáo dục
soạn thảo với một vài thay đổi được nhận xét là cần thiết : số tiết học
các môn toán và sinh ngữ được tăng thêm tại một vài lớp chuẩn bị tham dự
các kỳ thi, và từ lớp đệ lục trở lên, nhà trường thêm giờ cho môn “sinh
ngữ hai” bằng cách giảm bớt tiết học của một số môn phụ.
Kết quả cuối năm (67-68) của kỳ thi tú tài 1 VN là ban B : 20/21 và ban A : 08/12
Như vậy tổng cộng là 28/33 đậu (84,84%).
Sự kiện đặc biệt : Các ngày mùng 4, 5 và 7 tháng giêng 68 là tam nhật mừng lễ
thánh Bá Ninh và trùng hợp với ngày lễ phụ huynh. Trên chương trình, ta
thấy có Thánh lễ tạ ơn, chầu Thánh Thể trọng thể và biểu diễn văn nghệ.
30/01/1968
: tổng tấn công của Việt Cộng trên toàn quốc nhưng đối với Ban Mê Thuột
thì sớm hơn, ngay đêm 29/01/1968.Các sh trong cộng đoàn, thêm sh
Zacharie Kiệt của CĐ Adran sang nghỉ dưỡng sức trong vài ngày, nhưng
thiếu huynh trưởng Colomban vì phải đi Sài Gòn từ hôm trước để kịp dự
hội đồng cố vấn và sh Gustave Đức phải sang Đà Lạt, tất cả đều bị Việt
Cộng giam giữ suốt sáng mồng hai Tết. Tuy nhiên, sau một cuộc tấn công
chớp nhoáng từ phía sau vườn cao su, quân đội Cộng Hòa đến giải thoát
kịp thời. Mọi người, các sh, linh mục tuyên úy và luôn cả nhân viên phục
vụ của trường, cùng nhau tìm cách di tản sang thị xã để được an toàn.
Mọi người nhìn nhận quả là Chúa Quan Phòng che chở họ thoát chết cách lạ
lùng và soi sáng cho sh niên trưởng Salomon Hộ can đảm mang cờ trắng
chạy ra giữa lằn đạn để thông báo với hai bên tránh bắn vào chỗ trú ẩn
của đám dân thường (các sh, nhân viên nhà trường và các người hàng xóm).
Tuy nhiên cũng có một người là vợ của một nhân viên nhà bếp bị thiệt
mạng vì đạn lạc. Quả thật cái
chết đã đi qua họ trong gang tấc, họ chịu cảnh nằm giữa lằn đạn mũi súng
và bom pháo đỗ xuống đầy dẫy quanh trường (lệnh từ bộ chỉ huy tối cao
đã ra là phải dội bom phá hủy toàn bộ nhà trường vì nơi đây bộ chỉ huy
tiền phương của bộ đội đang trú đóng, nhưng có người can thiệp kịp thời,
cho ngưng ngay cuộc oanh kích…). Tản cư sang thị xã, trước tiên các sư
huynh và tất cả các nhân viên của La San đến tạm trú tại nhà các Nữ tử
Bác Ái ngay tại trung tâm và sau đó vì có nhiều bất tiện, nên di chuyển
sang trường tiểu học La San Lam Sơn, nằm ở bìa ranh thị xã (thời điểm
1968) ! Ngay sau khi các trận chiến dịu bớt cường độ, các sư huynh, với
sự cẩn trọng cần thiết, đã trở lại trường để mang đi lần hồi những gì mà
lính tráng và dân chúng quanh vùng còn bỏ sót lại. Ngày 16/02/68, sh
hiệu trưởng trở về Ban-mê-thuột hầu chỉ huy vệ sinh trường ốc, sửa chữa
những đổ nát, bảo toàn những gì trường sở còn sót lại sau những cuộc “hôi của” xảy ra sau cuộc chiến. Thời gian đầu,
các sh lo dọn dẹp nhà cửa suốt ngày từ sáng sớm đến khoảng 4g chiều, và
vì ban đêm 2 bên vẫn còn đánh nhau nên các sh phải trở về chỗ tạm trú
ngoài thị xã.
Ngày
02/03/1968, khi tạm ổn đôi chút cả CĐ được đi nghỉ 10 ngày tại Nha
Trang hay Sài Gòn để tạm dưỡng sức và để những cơn ác mộng chết chóc vơi
đi phần nào. Huynh trưởng Colomban và sh Gustave ít bị “sốc tâm lý” vì
những nguy hiểm cận kề đã cùng với một nhân viên thân tín trụ lại tại
trường – một bãi chiến trường đúng nghĩa với những tử thi đủ kiểu (bị
đứt làm hai, nằm vắt qua công sự, thân thể trương lên vì bị lấp vội ở
gốc cây cà phê, hàng chục xác người được rưới xăng đốt cháy để giảm bớt ô
nhiễm môi trường …) từ từ chôn cất các xác chết còn nằm vương vãi khắp
sân trường hay xung quanh hàng rào phía tiếp giáp với buôn Alê-A, dọn
dẹp nhà cửa và tiến hành vài sửa chữa cấp bách phòng của các sư huynh
như lấp kiếng …! Tổng cộng thiệt hại của trường lên đến ít lắm là 6
triệu đồng[14].
Các
sư huynh trở về thiệt thọ tại La San Kbuôn vào ngày 17/03/1968. Trường
mở cửa lại vào ngày 01/04/68 sau hai tháng tròn bị buộc phải tạm nghỉ.
Ngày
05/04/1968, đức khâm sứ Tòa Thánh tại Việt Nam đến thăm viếng, an ủi CĐ
và thị sát những thiệt hại nhà trường phải gánh chịu. Theo gợi ý của
ngài, các sh đã làm đơn xin Toà thánh giúp đỡ. Bộ truyền giáo đã xem xét
đơn và vào tháng 08 năm ấy, Toà Thánh đã giúp nhà trường 10 000 us để
phụ giúp sửa chữa nhà cửa
Ngày 29/06/1968, vào dịp lễ Thánh Tâm Chúa Giê-su, khoảng hai mươi em học sinh tiểu học của chúng ta chịu lễ lần đầu.
Vun trồng ơn gọi tu trì : Câu lạc bộ Bá Ninh mà người trực tiếp chăm lo là huynh trưởng
CĐ, tiếp tục theo dõi để giúp khoảng 6 học sinh chuẩn bị vào chuẩn
viện. Vào dịp tựu trường, La san Ban Mê hân hạnh gởi đến chuẩn viện Nha
Trang 1 ứng sinh. Các em khác sẽ theo chân em này vào kỳ tựu trường tới.
Ba ứng sinh trước đây của chúng ta đang chuẩn bị lãnh nhận áo dòng
trong năm nay.
Liên hệ với giới thẩm quyền : liên hệ luôn luôn tốt đẹp với các chánh quyền đạo đời và cả bên giáo dục.
Động sản và bất động sản : nhà cửa xây dựng vẫn chưa hoàn tất theo bản vẽ và với chiến cuộc Mậu Thân dữ dội, lại càng trở nên “ít dễ coi” hơn !
Tình hình tài chánh :
Chúng tôi trông chờ vào sự giúp đỡ của Bộ Truyền giáo và một phần của
chánh quyền để sửa chữa những thiệt hại do cuộc tổng tấn công dịp tết
Mậu Thân gây ra. Tiền tiết kiệm một cách “tủn mủn” có được trong năm
được dành để trả hết nợ vay mua xe buýt và đóng góp - vì bổn phận - cho
quỹ Tỉnh dòng !
Năm 1969
Nhân sự của cộng đoàn : Niên khoá 1969-1970 chứng kiến việc huynh trưởng Colomban Lộc
rời đi sang Bỉ để theo học tại Lumen Vitae, của sh Ephrem Tú trở về Sài
Gòn, của sh Norbert Nam (Chói) đi về Mai Thôn (Thị Nghè) và của sh
Damascène Tuân về Mossard Thủ Đức. Để thay cho những người ra đi, La San
BANMÊTHUỘT vui mừng đón tiếp long trọng sh tân hiệu trưởng Jules Nguyễn
Chí Hòa vừa từ Pháp trở về sau bao năm đèn sách cùng với 4 sh khác.
Như vậy nhân số CĐ tăng thêm một và gồm có :
Huynh trưởng : sh Jules Nguyễn Chí Hòa
Phó huynh trưởng : sh Albin Nguyễn Đức Ân.
Quản lý ẩm thực : sh Marcellien Nguyễn văn Thông
Học vụ và kế toán : sh Salomon Hộ
Trưởng chi nhánh La Sơn : sh Fabien Nguyễn văn Vinh
Giáo sư : sh Constance Nguyễn văn Hữu.
Giáo sư : sh Mathias Nguyễn Đức Tâm.
Giaó sư : sh Hubert Thới Xuân Huy.
Giáo sư : sh Pierre Nguyễn Hữu Thuận.
Ban giảng huấn bên đời : Trường còn cần sự giúp đỡ của 30 giáo viên ngoài : 20 trong
hai ban tiểu học và 10 ở ban trung học. Phần đông đều là công giáo và
rất quan tâm đến sự phát triển của công cuộc giáo dục La san dành cho
các cháu học sinh.
Vì
tình hình bất an của đất nước, các nam giáo viên phải lên đường làm
nghĩa vụ nên trường thâu nhận 11 nữ giáo viên đứng lớp trong niên khóa
này : 10 ở cấp tiểu học và 1 ở trung học.
Học sinh
: sĩ số học sinh năm nay có phần tăng nhiều. Tổng số là 1586 và như vậy
tăng thêm 80 học sinh so với năm ngoái, 1506. Hai lý giải cho sự kiện
này : một là việc nhiều gia đình đã hồi cư sau cuộc di tản dịp tết Mậu
Thân, hai là kết quả bội thu trong các kỳ thi chính thức trong niên khóa
rồi. Trong kỳ thi Tú tài 1 vừa qua, số học sinh La San đậu cao nhất so
với các trường khác trong tỉnh Đarlac.
Học tập
: Trường vẫn theo chương trình của Bộ quốc gia giáo dục với phần tăng
cường hai sinh ngữ Anh Pháp. Các lớp trung học được chia thành nhiều
khối, mỗi khối được đặt dưới trách nhiậm của một sư huynh. Sh này kiểm
soát sự chuyên cần, trình độ học tập, liên hệ với các phụ huynh, trao
đổi về việc học và tánh tình của học sinh với các giáo viên phụ trách bộ
môn …
Vào
tháng tám 1969, các thí sinh tú tài 1 của trường thu hoạch kết quả khả
quan, tuy không cao lắm nhưng cao nhất tỉnh : 24/44 được chấm đậu, trong
đó 2 đạt hạng bình, và 2 bình thứ. Tỉ lệ đậu là 54,4 %
Niên
khóa này, lớp đệ nhị của trường có 42 học sinh, thay vì 30 như khi
chúng còn học ở đệ tam. Một điều mới là năm nay, lần đầu tiên LS
Ban-mê-thuột nhận khoảng 12 nữ sinh vào các lớp đệ tam và đệ nhị.
Hoạt động học đường
: Về phong trào Công giáo tiến hành, nhà trường có tổ chức đoàn Thanh
Sinh Công. Các thành viên của nhóm đến từ các lớp đệ tứ, đệ tam và nhất
là đệ nhị. Dù ban điều hành nhóm có nhiều lo toan về việc học tập, song
họ cũng cố gắng phát huy tính năng động của phong trào.
Về
việc giải trí mang tính nghệ thuật, một câu lạc bộ thanh lịch ra đời :
đó là câu lạc bộ ảnh nghệ thuật. Câu lạc bộ mà chủ tịch là sh Constance,
giúp cho các thành viên tài tử của mình nghệ thuật chụp và tráng rọi
phim hình để có một bức ảnh nghệ thuật độc đáo. Cả chủ tịch lẫn các
thành viên của câu lạc bộ tỏ ra rất hăng say và miệt mài sáng tác các
tác phẩm “độc” !
Nhà
trường cũng đang tiến hành gầy dựng một phòng đọc sách miễn phí cho các
học sinh. Vài trăm quyển chuyện, những bộ sách học làm người đã hiện
diện trong thư viện bỏ túi đang từ từ hình thành.
Với
sh Hubert, phong trào thể thao trong nhà trường biết đến một phát triển
mới. Ty thể thao của tỉnh Darlac vừa mới tổ chức giải vô địch túc cầu
cho các đoàn thể trong tỉnh nhân dịp lễ quốc khánh. Đây quả là một dịp
tốt để các học sinh chúng ta phô diễn tài năng và “báo cáo kết quả” của
những cuộc tập luyện thường xuyên trên sân trường rộng mênh mông[15]
! Kết quả là đội bóng trường đã tiến đến trận chung kết và gặp một đội
bóng bán chuyên nghiệp với những cầu thủ lão luyện nên thất bại là
chuyện đương nhiên, dù trong lòng còn không ít tiếc nuối ! Môn bóng rỗ,
môn thể thao ruột của các trường La san tại Việt Nam cũng được khuyến
khích mạnh : một sân mới vừa được khánh thành tại sân chơi lớn của
trường. (Trường La san Lam Sơn cũng có một sân bóng rỗ xi-măng đúc được làm dưới thời sư huynh Vân Xuyên).
Sự kiện đáng nhớ
: Một khoá tu nghiệp cho các thầy cô công giáo được tổ chức tại các
phòng rộng lớn của La San BMT vào tháng bảy năm 1969. Sau hai tuần lễ
học tập và thực hành, các khóa sinh được điểm cao đều nhận lãnh một văn
bằng tốt nghiệp. Lễ bế mạc được đặt dưới sự chủ tọa của đức giám mục BMT
là đức cha Phê-rô Nguyễn Huy Mai, với sự hiện diện của Đại tá tỉnh
trưởng và nhiều quan khách đạo đời.
Hiệp
hội phụ huynh học sinh nhóm phiên khoáng đại hằng năm theo thông lệ vào
ngày 16/11/1969. Trong phiên họp này, người ta thấy sự hiện diện của
học sinh lớn các lớp đệ tam và đệ nhị để lo trật tự và nước nôi.
Năm
nay, cơ quan cứu trợ công giáo Caritas đã yêu cầu các học sinh của
trường tham gia phân phát những quà tặng Giáng Sinh cho các binh sĩ.
Trường La San BMT cũng đóng góp thêm 300 phần quà gồm sữa, thuốc hút, xà
bông, khăn tắm … Mỗi phần quà trị giá khoảng 250 $
Vun trồng ơn gọi tu trì : Câu lạc bộ Bá Ninh đang chuẩn bị cho khoảng 6 em vào chủng
viện Nha Trang. Trường vui mừng thấy trong số các tân sư huynh tại tập
viện có sự hiện diện của các cựu học sinh La San BMT như sh Joseph Trần
đình Sơn, sh Joseph Nguyễn văn Toàn.
Liên hệ với giới thẩm quyền
: Liên hệ rất tốt với các chánh quyền đạo đời. Ông thanh tra mới của
ban trung học của ty giáo dục tỉnh tỏ vẻ nể phục La San BMT.
Động sản và bất động sản
: Với sh tân hiệu trưởng, một nỗ lực đặc biệt nhắm đến việc sửa chữa và
làm đẹp ngôi trường La San Đồi : các đường đi lại trong khuôn viên
trường được điều chỉnh cho thẳng, hành lang được lát gạch toàn bộ,nhà
hát cũng là nhà chơi có mái che được tráng xi-măng, vách tường được sơn
phết lại … Trường sở, phòng ốc trông có vẻ khang trang và đẹp hơn trước
nhiều, xứng đáng là môi trường thuận lợi và chuyên tâm vào công tác giáo
dục giới trẻ.
Tình hình tài chánh
: Trường đã trả dứt điểm nợ vay mua xe buýt để đưa đón học sinh. Tiền
tiết kiệm trong năm sẽ được dành cho “chia sẻ huynh đệ”, và hoàn tất
cũng như làm đẹp các công trình xây dựng trường. Ngày 10/10/1969, Bộ
quốc gia giáo dục đã trao tặng trường La san BMT một món tiền là 76 300 $
như là góp một phần bồi thường thiệt hại do cuộc chiến dịp Tết Mậu
Thân. Nhà trường vẫn trông chờ sự giúp đỡ mà chánh quyền đã hứa hẹn …
Năm 1970
Nhân sự của cộng đoàn : Với sự thay đổi nhân sự , sh Albin Ân và Hubert Huy ra đi và
được thay bằng các sh Norbert Nam và Antoine Hòa, CĐ vẫn giữ nguyên túc
số :
Sh Jules Nguyễn Chí Hòa, huynh trưởng-hiệu trưởng và kiêm luôn giám học ban tiểu học trên đồi.
Sh Constance Nguyễn văn Hữu, phó tuynh trưởng kiêm giám học ban trung học.
Sh Nguyễn văn Thông, thầy việc đầy uy danh.
Sh Salomon Lê văn Hộ, tổng đại lý như bao thuở.
Sh Norbert Nam, tổng giám thị.
Sh Fabien Vinh, trưởng chi nhánh tiểu học La Sơn.
Sh Mathias, sh Pierre Thuận và sh Antoine Hòa (?) : giáo sư.
Ban giảng huấn bên đời : 36 giáo viên dạy trong các lớp của 2 trường chính và chi
nhánh : 16 thầy cô trên ban trung học và 20 giáo viên ở ban tiểu học.
Cách chung, họ có vẻ tháo vát hơn các năm trước. Phần đông họ đều tham
gia dạy giáo lý và làm chủ nhiệm lớp. Họ rất tận tâm trong việc dạy dỗ
học sinh La San.
Học sinh
: Năm nay số học sinh vẫn gia tăng đều. Các học sinh lớp đệ nhị, trong
năm qua là 36, nay tăng lên thành 68. Việc gia tăng này được giải thích
là trường La San rất có uy tín đối với thịc xã BMT (và cũng vì có thâu
nhận cả nữ sinh !) : dân Ban Mê vẫn đặt La San đứng đầu các trường của
thị xã bụi mù trời này !
Học tập
: Như năm rồi, các lớp học được giao phó cho các sh và thầy cô điều
hành. Sh giám học chỉ lo tổ chức chung việc học tập và thời khóa biểu
cho các lớp và thầy cô đứng lớp. Các kỳ thi lục cá nguyệt được tổ chức
có hệ thống và nghiêm túc. Kết quả kỳ thi tú tài 1 của các học sinh
trường rất tốt : 12/19 thí sinh ban A được chấm đậu với 1 ưu hạng, 2
bình thứ.
16/17 thí sinh ban B được chấm đậu với 1 bình và 7 bình thứ.
Kết quả thi cử của La San BMT cao nhất tỉnh.
Vào
kỳ khai giảng trong tháng tám 1970, việc giảng dạy phổ thông được thực
hiện chỉ vào buổi sáng. Buổi chiều được dành cho các khóa sinh ngữ, điện
tử, hội họa và môn võ thái cực đạo. Rất nhiều học sinh đến ghi danh
theo học một hay hai các khóa này.
Sinh hoạt học đường : Năm nay, phong trào hiệu đoàn đã gặp nơi các chỉ huy những
động lực rất hiệu nghiệm. Vào dịp tết Trung Thu, các thành viên đã tổ
chức được buổi trình diễn văn nghệ tại trường và một cuộc lạc quyên vì
các em nhỏ dân tộc vùng cao. Việc phân phát quà được thực hiện tại ngôi
trường thuộc buôn Alê-B trong bầu khí hân hoan và vui vẻ với sự tham gia
của các thầy cô và sh, các học sinh và các thầy cô của trường buôn. Để
tiếp tay giúp đỡ các nạn nhân Miền Trung bị thiên tai bảo lụt, các cuộc
lạc quyên được tổ chức sôi nổi trong các lớp học La San và một buổi
trình chiếu xi-nê : tổng số thu là 82 000$.
Hồi
đầu năm, phong trào Hùng Tâm được thành hình dưới sự dìu dắt của sh
Antoine Hòa. Phong trào này tuy mới chập chững trong bước đầu, đã dấy
lên được bầu khí sôi động nhờ những cuộc cắm trại ngoài trời và những
buổi sinh hoạt lửa trại.
Bộ
môn thể dục và thể thao dưới sự điều hành của sh Mathias được ứng dụng
có phương pháp và với nhịp độ đều đặn, đã mang lại nhiều bổ ích cho các
học sinh La San.
Những biến cố quan trọng :
Ngày
26/03/1970 : nhà trường mua thêm một xe buýt mới hiệu International giá
2 triệu đồng để chuyên chở học sinh. Việc tậu mãi này được thực hiện
với phép của Bề trên cấp cao và cũng nhờ lòng hảo tâm của ông Del Fante,
tổng giám đốc công ty cao su C.H.P.I[16], người đã cho trường vay mượn 1 triệu đồng không lấy lời.
Ngày
02/05/1970 : theo lời mời của ông thanh tra các trường tiểu học của
tỉnh Đắc Lắc, sh hiệu trưởng Jules đến thuyết trình về sư phạm cho 400
thầy cô giáo công lập và tư thục trong tỉnh tại phòng khánh tiết của
trường Nguyễn Công Trứ.
Ngày
28 đến 11 tháng 07 1970 : tiến hành khóa tu nghiệp sư phạm cho 250 thầy
cô giáo có đạo trong vùng hai chiến thuật. Khóa học hỏi này diễn ra
trong các phòng rộng lớn của nhà trường, một nơi mà nhiều người coi là
trung tâm sư phạm của cả giáo phận Ban Mê.
Ngày
15/11/1970 : khai mạc phiên khoáng đại của hội phụ huynh học sinh dưới
sự chủ tọa danh dự của ông tỉnh trưởng Đắc Lắc. Các phụ huynh học sinh
của trường đến tham dự đông đủ (không còn chỗ trống …) tại phòng khánh
tiết lớn (và cũng là nhà hát …) của trường. Ngoài phần nội dung chính
thức, buổi họp còn dự định : triển lãm công việc học tập của học sinh,
biểu diễn thể dục thể thao, tọa đàm về nghiên cứu giáo dục. Bầu khí rất
thân thiện. Một thành công mỹ mãn.
Vun trồng ơn gọi tu trì : trường La San năm nay có 5 ơn gọi. Một vào La San, một vào
dòng Bosco (Sa-lê-diêng), 3 vào tiểu chủng viện. Hiện tại còn 4 em học
sinh đang chuẩn bị vào chuẩn viện Nha Trang.
Liên hệ với giới thẩm quyền : Luôn luôn tốt đẹp. Các giới chức quyền đạo và đời nễ phục và đều đánh giá cao công tác giáo dục của La San.
Động sản và bất động sản
: Một cố gắng mới nhằm cải thiện và làm đẹp ngôi trường vươn mình trên
đỉnh đồi. Trần của nhà ngũ cũ được sửa chữa và làm mới. Cầu thang giữa
dẫn lên nhà nguyện được thay đổi cho xứng đáng với vị trí trung tâm. Bên
ngoài của khối nhà cao lớn cùng với nhà nguyện cao vút được quét vôi
lại với màu sắc dễ thương. Ngôi trường giờ đây có dáng vẻ dễ coi, nếu
không nói là xinh xinh !
Tình hình tài chánh
: Sau hơn hai năm chờ đợi và những vận động thật phiền toái, cuối cùng
rồi chúng ta cũng được nhà nước đền bù thiệt hại do chiến tranh gây ra :
nhà trường nhận được một số tiền là 297 500$ ! Số tiền này được dùng để
sửa chữa một phần hư hại do ảnh hưởng của cuộc tổng tấn công của bộ đội
Bắc Việt gây ra.
Tiền tiết kiệm trong năm của cộng đoàn vừa đủ để trả nợ không lãi cho ông Del Fante vào ngày 12/11/1970.
La
San chúng ta sống trong niềm tin vào sự quan phòng của Thiên Chúa và
trong lòng ao ước sắt son muốn biến ngôi trường này thành một trung tâm
giáo dục đích thực cho Giáo Hội và cho đất nước. Rất nhiều dự tính đã
được vẽ ra và đang được lên kế hoạch … . Nhưng tất cả xin phó tất cả
trong tay Chúa và cầu mong danh Ngài được cả sáng …
Đắc-Đoa, Pleiku, 09/04/2006
nhằm ngày Chúa Nhật lễ lá
Sưu tầm và bổ sung tạm : sh Gust Đức
[1] Tách ra khỏi Kontum và trở thành giáo phận ngày 22/06/1967 do sắc chỉ Qui Dei Benignitate của đgh Phaolô VI
[2] Gioan-Baotixita Trần Thanh Ngoạn
[3] Cách gọi cho là tôn kính vào thời trước 1975, nhưng sang tk 21, gọi kinh, dân tộc có vẻ tôn trọng hơn
[4] Cựu hs trường Bình Linh.
[5] Một lãnh đạo thấy xa hiểu rộng và hết lòng vì sự phát triển của đất nước.
[6] Grand prix de Rome (Architecture)
[7] Aspect coquet (sic)
[8] Buldozer
[9] bây giờ (2006) được gọi là Dân tộc !
[10] Tức lớp 9 (2009)
[11] 4è région militaire ?
[12] Nghĩa vụ quân sự theo ngôn ngữ hiện hành (2006)
[13] có tên chính thức là La San Lam Sơn
[14] (xe buýt lớn giá 1,3 triệu)
[15] khuôn viên trường rộng lớn nên có nhiều và có thể thiết lập thêm nhiều sân đá bóng cho học sinh.
[16] Compagnie de caoutchouc des hauts plateaux d’Indochine : công ty cao su cao nguyên Đông dương ?
Bản Tin Liên Quan
- Thư ngỏ v/v kỷ niệm 140 năm La San Taberd
- Lược sử trường thánh Giu-se Hải Phòng
- Ngày xưa ba cũng có một người thầy...
- THƯ NGỎ CỦA CHS LASAN BÌNH LỢI
- Chùm thơ Trường Cũ của Trần Ai 431(Bình Lợi)
- Bóng Hồng Trên Sân Trường (Bình Lợi)
- La San Ngày Ấy (Bình Lợi)
- Nữ SInh La San (Bình Lợi)
- La San Quy Nhơn qua những tấm hình xưa
0 comments:
Đăng nhận xét